انواع دیوار در ساختمان از نظر عملکرد
امروزه با پیشرفت علم و بررسیهای تخصصی که از سوی مهندسان معمار انجام شده است به این نتیجه رسیدهاند که اساسی ترین عامل در کاهش خرابی دیوار ساختمان در برابر لرزشهای شدید ناشی از زمین لرزه، سبک سازی دیوار از لحاظ وزن آن است. به طور کلی در بررسی تخصصی صورت گرفته مشخص شد که نیروی حاصل از زمین لرزه که به ساختمان وارد میشود تابعی از وزن موثر ساختمان است و با دیوار چینی مناسب میتوان وزن ساختمان را جهت افزایش مقاومت آن کاهش داد. همان گونه که میدانید وزن نهایی انواع دیوارهای ساختمانی ارتباط مستقیمی با نوع مصالح بکار رفته در ساخت آن دارد.
به همین دلیل باید با انتخاب هوشمندانه خود در میان انواع مصالح بنایی از وزن و هزینه خود کم کنید. تهران یکی از بهترین مصالحی است که با قیمت مناسب، وزن کم و استحکام بالا نقش بسیار موثری در این راستا دارد. در فروشگاه مصالح ساختمانی سنگاج تنوع آجرها برای دیوار کشی با مصالح مختلف بسیار زیاد است و مشتریان این فروشگاه میتوانند مصالح مورد نیاز خود را به صورت تلفنی به همکاران ما در تیم فروش سنگاج سفارش دهند تا در اسرع وقت آجرها به دست آنها برسد.
بتن اکسپوز که در زبان انگلیسی آن را با نام exposed concrete میشناسند، نوعی جدید از مصالح ساختمانی است که در سالهای اخیر محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. اکسپوز که در انگلیسی به معنای پیدا و نمایان است و به نحوه کاربرد این نوع بتن (در نمای ساختمان) اشاره دارد. بتن اکسپوز را به عنوان نما در داخل یا خارج ساختمان مورد استفاده قرار میدهند تا از مزایای ظاهری و فیزیکی آن بهرهمند شوند.
دیوار یکی از المانهای اصلی ساختمان سازی محسوب میشود که به صورت قائم بوده و دارای ساختاری ممتد و یکپارچه است، دیوارها در ساختمان همگی دارای عملکرد یکسان نیستند. معمولا دیوار در سازه ایفا کننده سه نقش جداسازی فضاها از یکدیگر، تحمل بار اعمالی و ایجاد حفاظ یا حصار در اطراف مکانی است که متناسب با نوع نقش سازهای، ساخت آن باید مطابق با اصول خاصی صورت پذیرد. انواع دیوارهای ساختمانی را بر اساس سه معیار عملکرد در ساختمان، ساختار و مصالح به کار رفته تقسیم بندی میکنند که هر یک از آنها وظایفی و عملکرد خاص خود را دارند:
- دیوار باربر: دیوارهای باربر یکی از عناصر اساسی در ساختمانها هستند. آنها نه تنها وزن خودشان را تحمل میکنند، بلکه بارهایی که از سقف، تیرها و دالها به آنها وارد میشود را هم به فنداسیون منتقل میکنند. این دیوارهای باربر به عنوان دیوارهای حمال نیز شناخته میشوند. با افزایش ارتفاع ساختمان، ضخامت و قوت دیوارهای باربر نیز باید افزایش یابد تا بتوانند بارهای اضافی را تحمل کرده و فشار ناشی از آنها را به پی ساختمان منتقل کنند. همچنین اگر نیاز به ایجاد گذرگاه در دیوار باربر باشد، باید با افزودن تیر و ستون جدید به فنداسیون ساختمان از نظر مهندسی به طور صحیح انجام شود.
- دیوار غیر باربر: دیوار پیرامونی ساختمان است که تنها متحمل وزن خود بوده و تنها وظیفه جداسازی بخشهای مختلف ساختمان از یکدیگر دارد. این دیوار را به نام دیوار تقسیم هم میشناسند. معمولا ضخامت دیوارهای پیرامونی از انواع باربر کمتر است. از جمله کاربردهای دیوارهای غیر باربر میتوان به ایجاد دیوارهای داخلی در ساختمان، دیوارهای مورد استفاده در فضاهای خارجی به عنوان دیوارهای حائل یا دکوراتیو، و همچنین برای ایجاد انشعابات و افزودن زیبایی و ارتقاء ظاهر ساختمان اشاره کرد.
- دیوار حفره: دیوارهای حفره از دو لایه دیوار تشکیل شده که توسط یک حفره یا فضای خالی جدا شدهاند. این دیوارها معمولا از دیوار بیرونی و دیوار داخلی تشکیل شدهاند که توسط یک فضای هوایی از هم مجزا هستند. از دیوارهای حفرهای به منظور جلوگیری از نفوذ باران به داخل ساختمان استفاده میشود.
- دیوارحائل: دیوارهای حائل یا دیوارهای مهاری اجزای مهمی در سازهها هستند که برای تقویت و مقاومت ساختمان در برابر نیروهای جانبی مانند بادهای شدید و زمینلرزه طراحی میشوند. این دیوارها معمولا در قسمتهای خارجی ساختمان و به صورت عنصرهای عمودی مقاوم در برابر نیروی افقی استفاده میشوند. انواع دیوارهای برشی شامل دیوارهای مونولیتیک، تخت و کانالی، جفت، بتن مسلح، مصالح بنایی و فولادی میشوند. این دیوارها عمدتاً در انتهای و گوشههای ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرند و به تقویت ساختمان و افزایش مقاومت آن در مواجهه با نیروهای جانبی کمک میکنند.
انواع دیوارهای ساختمانی از نظر ساختار
- دیوار عایق: همانگونه که از نامش مشخص است این سازه وظیفه ممانعت از ورود صدا، گرما و سرما را دارد. باز هم در این دسته انواع مختلفی اعم از دیوار عایق رطوبت و حرارت قرار خواهد گرفت.
- دیوار عایق رطوبت: عموما یک سازه از یک طرف آب باران یا برف و از سه جهت رطوبت خاک را به خود جذب میکند. به همین دلیل نیاز است تا برای حفظ مقاومت ساختمان و کاهش هزینه های گرمایش و سرمایش قسمت های فوقانی دیوار را عایق رطوبت بسازند.
- دیوار عایق حرارت: کاهش مصرف انرژی یکی دیگر از مباحث بحث برانگیز این روزها شده است، خصوصا که در جهت حفظ محیط زیست اقداماتی از سوی صنعتگران انجام شده است. در همین راستا این سازه ساختمانی را چه از داخل (با استفاده از پلی استایرن، پشم سنگ و یا پشم شیشه) و چه از خارج (با استفاده از بلوک بتنی سبک، مصالح بنایی با لایه میانی هوا و یا دیوار پیش ساخته صنعتی) به صورت عایق کار میکنند.
- دیوار عایق صوتی: عایق سازی صوتی هم که از یکی از مهمترین عایق بندیها است. ضمن آنکه عایق بندی صوتی برای سازههایی همچون سالنهای آمفی تاتر سینما و موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. عموما از پشم سنگ و پشم شیشه به عنوان عایق صوت مورد کاربرد قرار میگیرد.
انواع دیوارها از نظر مصالح ساختمانی
- دیوار سنگی: سنگ از ابتدایی ترین مصالحی است که توسط بشر در ساخت دیوار و خانه مورد استفاده قرار میگرفت. البته امروزه با پیشرفت صنعت مصالح ساختمانی روشها و مصالح نوین دیگری جای خود را به آن داده است. البته امروزه از سنگ اغلب در ساخت دیوار حصاری استفاده میکنند.
- خشت و گلی: خشت و گل دیگر مصالح ساختمانی قدیمی است که استفاده از آن به هزاران سال پیش در ایران بر میگردد. البته استفاده از این گونه مصالح ساختمانی در مناطق گرم و خشک و کم بارش رواج داشته است.
- چوب: چوب هم به عنوان مصالح ساختمانی با وزن کم در ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده که اتصال و شکل دهی آسانی دارد عمدتا برای ساخت تیرچه های چوبی، کف و بام، پشت بندهای عمومی و موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. البته امروزه این محصول هم مانند سنگ و خشت و گل به دلیل معایب و مشکلاتی که در طولانی مدت دارد کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
- دیوار آجری: آجر را میتوان به نوعی از ارزان ترین و مقاوم ترین مصالح مورد کاربرد در ساخت دیوار دانست. به همین ترتیب آجر سفال محصولی است که کاربرد زیادی در ساخت دیوار دارد. از ابعاد مرسوم آن آجر سفال ۱۰ سانتی و آجر سفال ۱۵ سانتی است که برای ساخت دیوار باید آن را تهیه نمایید. به همین منظور جهت دریافت جزئیات قیمت آجر سفال تهران به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
- بتنی: ساخت این دیوار با استفاده از ترکیبی از آب سیمان و ماسه انجام میگیرد. سازه ساخته شده با استفاده از بتن دارای مقاومت بسیار بالایی بوده که اغلب برای ساخت ساختمان هایی با کاربری عمومی مانند بیمارستان ها مورد استفاده قرار میگیرد. منظور از دیوار بتن مصلح، بتن کار شده با میلگرد است که استحکام بسیار بالایی دارد.
- انواع بلوک: بلوک های سیمانی، سفالی ، گچی، سیپورکس همگی از انواع دیوار های بلوک هستند. در میان آنها بلوک های سفالی به علت تولید در شرایط کوره و ترکیبی از خاک رس و آب دارای وزن کم است. ضمن آنکه جاذب خوبی از مصالح ساختمانی بوده و مقاومت بالایی دارد. بیشترین استفاده از بلوک سفالی در ساخت دیوارهای غیر باربر و تقسیم کننده است.
مقایسه انواع دیوار
دیوارها در پروژههای مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی نقش حیاتی ایفا میکنند و انتخاب بهترین مصالح برای ساخت دیوار باید براساس نیازها و شرایط خاص هر پروژه انجام شود. عملکرد دیوارها باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا نیازهای مختلف همچون باربری یا عدم باربری، حائلی، عایقی یا عایق رطوبت را برآورده سازد. انواع مختلف دیوارها از جمله دیوارهای باربر، دیوارهای غیرباربر، دیوارهای حائل و دیوارهای عایق معرفی شدهاند و انتخاب مصالح و روشهای تقویت و ایمنیسازی باید بر اساس هر دسته از دیوارها و نیازهای مرتبط انجام شود. در واقع نمیتوان گفت کدام دیوار برای ساختمان بهتر است و همه چیز وابسته به نوع کاربرد دیوار و مقاومت مورد نظر از بنا است.
سوالات متداول
۱. دیوارهای ساختمانی را بر چه اساسی دسته بندی میکنند؟
به صورت کلی در ساختمان سازی دیوارها را براساس نوع عملکرد، ساختار و مصالح به کار رفته در آنها دسته بندی میکنند که هر یک از این موارد خود زیر مجموعههایی دارند.
۲. انواع دیوارها از نظر مصالح ساختمانی به چند دسته تقسیم بندی میشوند؟
دیوار سنگی، خشت و گلی، آجری، بتنی، چوب و انواع بلوک میتوان دیوارها را تقسیم بندی کرد.
۳. تفاوت دیوار ساختمانی باربر با غیر باربر چیست؟
دیوارهای ساختمانی باربر و غیر باربر تفاوت اساسی در عملکرد دارند. دیوارهای باربر عمدتا برای تحمل و انتقال بارهای ساختمانی همچون وزن سقف، تیرها و دالها به فنداسیون ساختمان طراحی میشوند و بارهای افقی نیز به وسیله آنها تحمل میشود. به عبارت دیگر آنها نقش اصلی در پایداری و مقاومت ساختمان در برابر بارهای نیرویی ایفا میکنند. از سوی دیگر، دیوارهای غیر باربر به منظور جداسازی فضاها، عایقکاری، دکوراسیون داخلی یا تقسیم فضاها به کار میروند و عمدتا وظیفههای غیر باربری را بر عهده دارند.