گردهمایی رهبران جهان از چه شکاف‌های جدیدی پرده برداشت؟

مهسا مژدهی: اجلاس امسال G20 علیرغم حضور کرونا این فرصت را دارد که به صورت خصوصی برگزار شود و به همین منظور ایتالیا میزبان چندین قدرت اقتصادی در سراسر جهان برای رایزنی است. این اولین جلسه بلافاصله پس از شیوع کرونا بود. با این حال، روسیه و چین همچنان احتمال بیشتری برای حضور در این نشست دارند.

گروه بیست اقتصاد بزرگ این گروهی از وزرای اقتصادی (دارایی) و مقامات بانک مرکزی از 20 اقتصاد برتر جهان است. G20 متشکل از قدرتمندترین اقتصادهای جهان است که 85 درصد از کل اقتصاد جهان را تشکیل می دهد و دو سوم جمعیت جهان را در خود جای داده است. هر پاییز، یکی از کشورهای عضو این گروه میزبان 19 ایالت دیگر است. 19 کشور و اتحادیه اروپا در واقع این گروه را تشکیل می دهند. اولین نشست این گروه در سال 1999، بیست و دو سال پیش، پس از بحران مالی آسیایی 1997 در آلمان و شهر برلین برگزار شد. اما پس از بحران مالی بین سال‌های 2007 و 2008 که کشورهای بیشتری به‌ویژه در اروپا را تحت تأثیر قرار داد، رهبران این کشور افزودند. سیزده سال است که گروه 20 با روسای جمهور و نخست وزیران کشورهای عضو دیدار کرده است.

محیط زیست محور اصلی اجلاس G20 در ایتالیا است

اجلاس G20 بیشتر در مورد اقتصاد است. اما بسته به شرایط می توان مسائل دیگری مانند جنگ یا بحران زیست محیطی را مورد بحث قرار داد. امسال در این اجلاس محیط زیست و تفاوت های کشور و البته ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در پایان نشست روز یکشنبه، رهبران 20 کشور ثروتمند جهان توافق کردند که به تلاش ها برای محدود کردن گرمایش زمین از طریق “اقدامات مفید و موثر” ادامه دهند. در کنار این توافق کلی، عدم تعهد صریح این کشورها در توافق نهایی، برخی فعالان محیط زیست را ناامید کرده است. به ویژه محیط بانان در چند وقت اخیر تلاش های زیادی برای جذب مقامات دولتی انجام داده اند، به این امید که در اجلاس G20 این موضوع بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، زیرا جهان اخیراً بدترین بحران زیست محیطی خود را تجربه کرده است و رهبران جهان وعده و توافق می دهند.

ایتالیا که میزبان اجلاس سران گروه 20 است، امیدوار است که اعضای آن در آستانه اجلاس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد متعهد به دستیابی به اهداف مشخص تری باشند.

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا که میزبان اجلاس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل در گلاسکو است، گفت: «بیهودگی وعده هایی که برخی از رهبران جهان به آن عمل نکرده اند به طور فزاینده ای آشکار می شود».

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا نیز گفت که در این اجلاس دیدارهای سازنده ای داشته و امیدوار است در اجلاس تغییرات آب و هوایی گلاسکو پیشرفت هایی حاصل شود. او نیامد و آزاردهنده بود.»

طرفداران پرونده او تلاش کرده اند تا متن واقعی بیانیه را در فضای مجازی در دسترس قرار دهند. “کربن خنثی” به معنای کاهش گازهای گلخانه ای و آلاینده ها تا حد امکان است، تا زمانی که یک کشور فقط آلاینده های کربن قابل جذب تولید کند. کشورها می خواهند این اتفاق در سال 2050 رخ دهد، اما روسیه و چین با آن مخالف هستند و ده سال آینده را در نظر می گیرند.

از سوی دیگر استرالیا و فرانسه اختلافاتی را برای گروه 20 به ارمغان آورده اند. در حاشیه این نشست، نخست وزیر استرالیا از تصمیم کشورش برای لغو قرارداد خرید زیردریایی با فرانسه به عنوان یک “تصمیم درست” دفاع کرد. استرالیا قبلاً قرارداد چند میلیارد دلاری زیردریایی فرانسه را لغو کرده بود که خشم کلان و تیرگی روابط با استرالیا را برانگیخت و جوبیدن آشکارا از فرانسه حمایت کرد.

رئیس جمهور در گفتگو با تلویزیون به مکرون گفت که او معتقد است فرانسه قصد دارد یک قرارداد 90 میلیارد دلاری زیردریایی با گروه دریایی فرانسه را “پیش از توافق آگوس” با موضوع تامین انرژی هسته ای لغو کند. رئیس جمهور جوان فرانسه را با تنها فردی که در اجلاس G20 ملاقات نکرد، نخست وزیر استرالیا، موریسون، گذاشت.

توافق بر سر مالیات 15 درصد

از سوی دیگر، رهبران بزرگ اقتصادی گروه 20 توافقی را برای پرداخت مالیات حداقل 15 درصدی بر سود شرکت ها تصویب کردند. این موضوع در چند ماه گذشته مورد توجه ویژه قرار گرفت و در نهایت در ایتالیا این گره از بین رفت. با این حال، انتظار می‌رود این توافق تغییرات چشمگیری را در میان شرکت‌های بزرگ چند ملیتی که می‌خواهند به کشوری نقل مکان کنند که قوانین مالیاتی را رعایت نمی‌کند، به همراه داشته باشد.

موضوع بعدی خواسته های طالبان از این کشورها برای انجام تعهدات مادی شان در قبال افغانستان است. به نظر می رسد تعهداتی که در قبال دولت های قبلی و گروه 20 داده شده است، علاقه ای به واگذاری این پول به طالبان ندارند که از آن برای اهداف نامعلومی استفاده می کنند. با این حال، این کشورها حتی قبل از اجلاس سران وعده داده بودند که از فاجعه اقتصادی در افغانستان جلوگیری کنند.

در آستانه اجلاس سران گروه 20 نیز نشست هایی در مورد فعالیت های هسته ای ایران برگزار شد. تروئیکای اروپایی با صدور بیانیه‌ای از ایران خواست به توافق پایبند باشد و توسعه فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند و در عین حال خواستار بازگشت سریع تهران به میز مذاکره شد. همچنین فرصت هایی برای مقامات آمریکایی و اروپایی وجود دارد تا در مورد مسائل احیا و مسائل هسته ای مشورت کنند. اما به نظر می رسد موضوع توافق هسته ای تنها در حاشیه این اجلاس مطرح باشد.

اجلاس سران گروه 20 در ایتالیا چندان موفق به نظر نمی رسد. مشکلی که این کشورها را در سال جاری گرد هم آورد هنوز نامشخص است و تنها دستاورد آنها افزایش مالیات شرکت ها است. محیط زیست، کرونا، افغانستان و ایران موضوعی نیست که این کشورها بتوانند برای آن به توافقات یا نتایج مهم دست یابند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در توییتی پس از نشست گروه 20 نوشت: «حتی اگر تعهد جدید گروه 20 به راه حل جهانی را بپذیرم، بدون دستیابی به آرزوهایم رم را ترک خواهم کرد.»

بیشتر بخوانید:

بایدن: من از حمایت بین المللی زیادی برخوردار هستم
در دیدار اردوغان و بایدن چه گذشت؟
اولین موضع بایدن درباره اعلام تصمیم ایران بود

312 310