امیرعبداللهیان: نگاه راهبردی ایران و روسیه به مناسبات خارجی نقطه اتکای روابط جدید است

آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان امروز ۲۹ دی ماه به دعوت رسمی فدراسیون روسیه به مسکو سفر می‌کند.

این سفر که در ادامه راهبرد منطقه‌گرایی و نگاه به شرق خواهد بود، دارای ابعاد استراتژیک مهمی به‌ویژه در حوزه‌های گسترش همگرایی، همکاری‌های تجاری و اقتصادی و امنیت جمعی است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به بررسی ابعاد این سفر پرداخته است:

مفاد طرح امنیت جمعی خلیج فارس پیشنهاد شده توسط فدراسیون روسیه چیست؟ چه تفاوتی با پیشنهاد ایران و تا حد ظرفیت کاهش چالش های امنیتی در منطقه خلیج فارس در اجرای آن دارد؟

امیرعبداللهیان – موضع اصلی جمهوری اسلامی ایران تامین امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران همواره بر اصول تقویت همسایگان خوب، اعتمادسازی و گفت‌وگو با همسایگان خود تاکید داشته است و با فرض امنیت پایدار تنها با همکاری، مشارکت و صلح می‌توان به آن دست یافت.

ما ایده ایجاد یک مجمع گفتگوی منطقه ای و ابتکارات همکاری منطقه ای با کشورهای منطقه را داده ایم. هدف حفظ ثبات و امنیت در منطقه است. در این راستا روسیه پیشنهاد ایجاد سیستم امنیتی در خلیج فارس با مشارکت منطقه ای و حمایت فرامنطقه ای را مطرح کرده است که در مقاطع مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

طرح پیشنهادی روسیه از نظر تئوریک مبتنی بر بسیاری از اصول و روش های تعیین شده در ابتکارات کشورمان از جمله: رعایت قوانین بین المللی، مبارزه با تروریسم، شفافیت نظامی، کنترل تسلیحات و پیگیری سلاح های هسته ای است. PT رایگان خاورمیانه با منافع بازیگران منطقه ای در فرآیند ارزیابی، همکاری اقتصادی در توسعه یکپارچه زیرساخت های انرژی و حمل و نقل، و همچنین تسهیل گردشگری، پزشکی، فرهنگی و تعامل سیاسی، همراه با مسائل امنیتی سازگار است.

در این راستا، ما از تلاش‌ها برای تشکیل جلسه شورای امنیت درباره امنیت خلیج فارس در 29 اکتبر 2020 حمایت می‌کنیم و در عین حال ارائه هر طرحی برای تامین امنیت منطقه باید درون‌زا و با هدف انجام شود. حضور کشورها در منطقه و مسائل غیر مرتبط باید خارج از محدوده فرآیندها باشد. عناصری مانند رژیم صهیونیستی باعث ناامنی خاورمیانه و خلیج فارس شدند.

با توجه به گفتمان قابل قبول جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از مرحله مشارکت سیاسی، چه الزاماتی برای ورود دو کشور به مرحله همکاری های بلندمدت اقتصادی در حوزه های انرژی، ترانزیت، حمل و نقل و سرمایه گذاری وجود دارد. ?

در روابط تهران و مسکو موضوعات راهبردی مختلفی وجود دارد. ما روسیه پوتین را متفاوت از اتحاد جماهیر شوروی سابق می بینیم و دیدگاه های استراتژیک دو کشور در مورد روابط خارجی نقطه کانونی روابط جدید است. سوریه الگوی موفق همکاری های منطقه ای دو کشور در سال های اخیر بوده است.

علیرغم محدودیت های اعمال شده توسط تحریم های یکجانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، تمایل شدید بخش خصوصی و دولتی هر دو کشور برای همکاری در صادرات و واردات به روسیه وجود دارد.

شرکت‌ها و مقامات اقتصادی روسیه با توجه به ملاحظات ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران و تحریم‌های غرب علیه روسیه، محدودیت‌های مالی، فنی، لجستیکی و … طرف ایرانی، همکاری در زمینه‌های تجاری، سرمایه‌گذاری و خدمات فنی. تکنیک در دستور کار است.

توسعه همکاری های تجاری دو کشور، گسترش همکاری های بلندمدت و رفع برخی موانع از جمله ضعف در زیرساخت ها، منابع مالی و سرمایه گذاری و تلاش برای خنثی سازی تحریم های بین المللی علیه دو کشور به طور جدی در دستور کار قرار دارد. .

دولت سیزدهم در مدت کوتاهی گام های مهمی برای توسعه روابط با همسایگان خود و همچنین با قدرت های آسیایی مانند چین برداشته است. برنامه دستگاه دیپلماسی برای ایجاد تعادل در روابط خارجی با کشورهای غربی و شرقی چیست؟

روابط خارجی دولت سیزدهم در چارچوب «سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا، هوشمندانه و تعاملی» طراحی شد و دستور کار دستگاه دیپلماسی از بدو آغاز به کار دولت جدید، بر سه اولویت «سیاست همسایگی»، «سیاست مداری» متمرکز شد. با تأکید بر نگاه به شرق» و «اقتصاد دیپلماسی محور» تعریف شده است.

دولت سیزدهم علاوه بر مسائل قبلی همسایگی، با بحران های اخیر در افغانستان و قفقاز جنوبی، تامین کننده واکسن کووید 19 و دریافت مطالبات ارزی نیز مواجه است.

به عنوان مثال، جمهوری اسلامی ایران توانسته است با عراق در خصوص وصول بدهی ها به توافق برسد و مشکلات بدهی با ترکمنستان از جمله عمان و قطر را حل کند تا مشکل بدهی دریافت گاز به ترکمنستان به صورت تجاری حل شود. و همکاری انرژی کویت برای آغاز همکاری با امارات و همچنین مذاکرات با عربستان سعودی برای مرحله جدید.

هیئت دیپلماتیک توانسته توافقنامه مشارکت راهبردی 25 ساله ایران و چین را اجرا کند، زمینه را برای توافق مشابه با روسیه فراهم کند، روابط تجاری با هند را گسترش دهد و اعضای ناظر سازمان همکاری شانگهای را به عضوی دائمی و پنجره ای باز تبدیل کند. یک مثلث بزرگ سیاسی، تجارت و اقتصاد کشور.

ورود آقای رئیسی به روسیه نقطه عطفی در سیاست حسنه و شرق گرایی ایشان بود. دکتر رئیسی پیش از این با هدف حضور در شانگهای و اجلاس سران اکو و همکاری های دوجانبه به کشورهای تاجیکستان و ترکمنستان سفر کرده بود.

البته در کنار این اولویت ها، سیاست خارجی دولت دارای عنصری متعادل، پویا و هوشمندانه است. این بدان معناست که اگرچه توسعه روابط با کشورهای همسایه، فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی و اولویت‌بندی اقتصاد در تعاملات خارجی به‌ویژه با شرکای شرقی و آسیایی، اولویت‌های مقامات دیپلماتیک را در بر می‌گیرد، اما معنای دیگر سیاست خارجی متعادل، پویا و هوشمندانه است. که در یک جهت متوقف نمی شود، سایر مناطق جغرافیایی از جمله آفریقا، آمریکای لاتین، اروپا و آرایش بازیگران در نظام بین الملل را نادیده نمی گیرد. وزن استراتژیک هر یک تنظیم و بازآرایی می شود.

سیاست خارجی فعال، پویا و هوشمند مستلزم اقدام فعال در این منطقه و جهان است و بازیگران جهانی نمی توانند آن را نادیده بگیرند. حجم گسترده گفتگوهای تلفنی رئیس جمهور و وزیر امور خارجه با شرکای خارجی، میزبانی مقامات عالی رتبه سیاسی و اقتصادی سایر کشورها، آغاز مذاکرات ایران برای رفع تحریم های ظالمانه؛ سفرها، دیدارها و رایزنی‌های گسترده معاون وزیر امور خارجه با تعدادی از مقامات خارجی اروپایی و غیراروپایی در این زمینه قابل ارزیابی است.

وی در پایان توضیح می‌دهد که ابتکارات، تلاش‌ها، اقدامات و سیاست‌ها در حوزه سیاست خارجی ماهیت فرآیندی دارد که در چارچوب زمان پدید می‌آید، بنابراین نتیجه کنش سیاسی در میان‌مدت و بلندمدت است.

311311