نقش خواب در یادگیری کودکان

خوابیدن بخش فعال وبسیارمهمی اززندگی انسان است ومابرای حفظ وتقویت قدرت یادگیری و حافظه به میزان کافی خواب در شبانه روز نیازمندیم . لباس پلیسی بچگانه برای فعالیت‌های ورزشی یا تفریحی مورد استفاده قرار می‌گیرند . محققان به این نتیجه رسیده اندکه خواب کافی شبانه با تسهیل ارتباطات عصبی- شیمیایی سلول های مغز، به تقویب حافظه و قدرت یادگیری کمک می کند .نتیجه تحقیقات متعدد نشان داده است یک دوره خواب پس از به دست آوردن یک تجربه جدید می تواند تاثیرات یادگیری را تسهیل کند و این بهبود ناشی ازتغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.البته بهترین وقت خواب،چند‌ساعت قبل از نیمه‌شب است چراکه از ساعت 9شب تا نیمه‌شب، ترشح هورمون ملاتونین که نقشی اساسی در خواب داشته و باعث تنظیم ساعت داخلی بدن می شود،آغاز می گردد .

نقش خواب در یادگیری کودکان

مقدار کافی ملاتونین در بدن، تاثیرات مثبتی بر وضعیت روحی انسان می گذارد ودر اثر بیداری افراد تا نیمه‌شب، میزان این هورمون، کاهش می‌یابد. همچنین یکی ازدلایل اهمیت خواب شبانه، با توجه به اثر ملاتونین بر روی سیستم ایمنی بدن،بالابردن میزان ایمنی بدن در برابر بیماری‌هاست. نتایج یک تحقیق دیگر نشان می‌دهد، برای آنکه کودکان کلمات جدید را یادبگیرند هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین خواب خوب شب شود. حتی باهوش‌ترین کودکان وقتی که فرصت فکر کردن را داشته باشند می‌توانند کلمات رابهتر به خاطر بسپارند. گسترش دامنه واژگانی که کودکان می‌دانند و از معنای آن مطلع هستند همواره برای ارتباط برقرار کردن آنها حیاتی درنظر گرفته می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خواب می‌تواند تقویت کننده حافظه کودکان باشد و حتی می‌تواند به آموزگاران کمک کندمشکلاتی چون اوتیسم و خوانش پریشی را تشخیص دهند.

این تفکر وجود دارد که کودکان در انتخاب و به خاطر سپردن صداهای جدید ازبزرگسالان باهوش‌تر هستند زیرا مهارت‌های زبانی در آنها درحال شکل گرفتن است. این درحالی است که نتایج تحقیقات از کودکان دبستان 7 تا 12 ساله نشان داده است که آنها نیز چون والدین خود حواس پرت هستند و کودکانی که تمام کلمات را در زمان صبحانه به خاطر دارند آنها را در زمان زنگ تفریح فراموش کرده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که ضعف حافظه یک مشکل موقتی است و پس از یک وقفه 12 ساعته که خواب نیز جزءآن است آنها می‌توانند بیشتر کلمات جدید را به یاد بیاورند دانش آموزانی که با کمبود خواب مواجه بودند، در انجام کارهای روزانه خود با مشکل مواجه شدند و فعالیت قسمت هیپوکامپ مغز‌ آن‌ها بسیار کاهش یافت و این قسمت درقسمت‌های دیگر مغز مانند سلول‌های مغز و قسمت‌های درونی مغز که با هوشیاری افراد درتماس بود تاثیر گذاشت.

محققان بر این باورند افراد قبل و بعد ازیادگیری برای تثبیت یادگیری نیاز به خواب دارند، زیرا فقدان خواب در سیستم عصبی وتوانایی افراد تاثیر می‌گذارد. لباس راهنمایی رانندگی بچه گانه در برابر آتش یا مواد شیمیایی مقاومت دارند . تحقیقات نشان داده است كه حتی یك ساعت كسر خواب برای كودكان زیر سه سال، زمانی كه دبستان را آغاز می كنند، ممكن است در درازمدت سبب بوجود آمدن مشكلات رفتاری و شناختی گردد. یادگیری مطالب تازه برای کودکان چون بزرگسالان نیازمند زمان است و زمانی که موضوع به کلمات جدید می‌رسد خواب خوب شب هنگام می‌تواند تأثیرگذار باشد. اكنون به تاثیرات خواب كم بر موفقیت كودكان درمدرسه می پردازیم:

وقتی كودكی مشكلاتی در مورد شنیدن جزئیات مباحث آموزشی یا تمركز بر روی فعالیتهای برنامه ریزی شده دارد یا در پاسخگویی به سوالات كند باشد، علت اصلی آنها اغلب كمبود خواب می باشد. در مدیریت زمانی و اولویت دهی به وظایف نیز مشكلاتی به وجود میآ ید. به همین دلیل كودكان شانس یادگیری نكات درسی در مدرسه را از دست می دهند. كند ذهنی: خواب شب اگر کافی باشد، مغز یك فرد كوچك را تازه نگاه می دارد و به او در حفظ اطلاعات كمك می نماید. زمانی كه خواب با موج كوتاه هماهنگ گردد یا زمانی كه رویاهابه وجود می آیند، حركات سریع چشم در خواب یا REM نقش عمده ای در تقویت حافظه ایفامی نمایند. وقتی فرزند پیش دبستانی شما در مدرسه نام رنگها یا لغات جدیدی را باآهنگی جدید می آموزد، حركات سریع چشم  به یكپارچه كردن این اطلاعات جدید درمغز كمك می كند.

وقتی كوچولوی شما در طول روزاحساس خستگی می كند، مثل شما خمیازه نمی كشد و چرت نمی زند، بلكه او شروع به جست وخیز خواهد كرد.دلیل این كار چیست؟ كودكان با این عمل خود پیام خستگی خود را می فرستند. در این شرایط آنها خارج از كنترل و آزاردهنده می شوند. و در صورتی كه نتوانند وضعیتی ثابت داشته باشند، یادگیری آنها با مشكل مواجه خواهد شد. ناتوانی در كنترل احساسات: كج خلقی، گریه های مداوم، اوقات تلخی كردن، بی صبری، از نشانه های بیخوابی شبانه در كودكان است. پیش دبستانی ای كه كسری خواب دارد، كمتر قادر به كنترل احساسات خودخواهد بود. در نتیجه، بدخلقی ممكن است، جایگاه اجتماعی او در گروه همسن و سال هایش دچار تزلزل گردد. در صورتی كه این كودكان با بچه های دیگر پرخاشگر و لجباز هستند،ارتباطات اجتماعی آنها نیز تحت فشار قرار می گیرد.

خواب مناسب و کافی می تواند به طور مستقیم بر هوش کودک تاثیر بگذارد. در طول خواب، مغز کودک زمان استراحت، بازسازی و رشد بهینه دارد. در طول خواب عمیق، مغز اطلاعات را پردازش می کند و ارتباطات عصبی را تقویت می نماید. کودکانی که خواب کافی و الگوی خواب خوبی دارند، عملکرد شناختی و هوشیاری بهتری دارند. خواب کافی می تواند به بهبود حافظه، تمرکز، توجه و تفکر خلاق در کودکان کمک کند. لباس خلبان بچه گانه برای مواقع خاصی مانند مراسمات خاص یا مهمانی‌ها مناسب هستند . کودکانی که برای مدت طولانی از خواب محروم بوده اند، ممکن است دامنه توجه ضعیف تر، مشکل در حل مسئله، کاهش عملکرد تحصیلی و کاهش کارایی را تجربه کنند.

بنابراین برای حفظ و ارتقای هوش کودکان، تامین خواب کافی و منظم برای آنها بسیار مهم است. یک الگوی خواب منظم، یک محیط خواب خوب و رفع مشکلات بی خوابی، در صورت وجود، می تواند به کودکان کمک کند هوشیارتر باشند و عملکرد بهتری داشته باشند. کودکان در این گروه سنی باید ۹ تا ۱۲ ساعت در یک دوره ۲۴ ساعته بخوابند. با توجه به برنامه های مدرسه و فعالیت های روزانه، خواب شبانه مهم ترین بخش خواب برای آنها است. توجه به این نکته ضروری است که این محدوده ها تقریبی هستند و ممکن است برای برخی از کودکان متفاوت باشند. همچنین برخی از نوزادان ممکن است به خواب کمتری نیاز داشته باشند و برخی دیگر به خواب بیشتری نیاز داشته باشند. مهمترین چیز این است که کودکان برای رشد و تکامل سالم خود خواب کافی داشته باشند.

با توجه به تحقیقات انجام شده در زمینه‌ تاثیرات خواب، ثابت شده است که خواب، تاثیرات زیادی بر یادگیری و حافظه‌ افراد دارد. در این مقاله از مجله‌ رفتار، به دنبال بررسی این مهم هستیم که کدام ویژگی‌های خواب، بر یادگیری و حافظه تاثیرگذار است. به‌طور کلی اعتقاد بر این است که ساعت‌های کافی خواب با کیفیت بالا باعث افزایش توجه و تمرکز شده که پیش‌نیاز اساسی یادگیری می‌باشد. خواب همچنین بسیاری از جنبه های شناختی مانند حافظه، حل مسئله، خلاقیت، پردازش هیجانی و قضاوت را پشتیبانی می‌کند. هر مرحله از چرخه‌ی خواب، مغز را برای عملکرد مطلوب بازیابی و بازسازی می‌کند. هنگامی که خواب کم می‌شود، فرآیند فعال سیستم گلیمفاتیک زمانی برای انجام این عملکرد بازیابی و بازسازی ندارد، بنابراین باعث تولید سموم شده و اثرات آن در توانایی‌های شناختی، رفتار و قضاوت آشکار می‌شود.