خانه هوشمند یا سیستم مدیریت ساختمان؟‌

تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان چیست؟

در این مبحث می خواهیم ابتدا به اهمیت محصولات اشنایدر و سپس تفاوت خانه هوشمند یا اتوماسیون خانگی و سامانه مدیریت ساختمان(BMS) که در ایران با هم اشتباه گرفته می شوند و اغلب مردم خانه هوشمند ( HOME AUTOMATION) را سیستم مدیریت ساختمان در نظر می گیرند در حالی که این دو مقوله کاملا با هم متفاوت هستند، بپردازیم.

از نظر بیشتر مردم خانه هوشمند، BMS و هوشمندسازی شاید فرقی با هم نداشته باشند که دلیل اصلی این مورد تبلیغات و معرفی غیرکارشناسانه توسط مشاوران املاک در پروژه های ساختمانی بدون داشتن دانش فنی لازم است که مردم را در شناخت نیازشان دچار سردرگمی می نمایند و چه بسا نیازی که با هزینه بسیار پایین قابل رفع شدن است با مشاوره غلط، هزینه چندین برابری به کارفرما یا صاحب ملک تحمیل نماید. ما در این مبحث برای روشن شدن تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان در قدم اول به تعریف BMS و Home Automation می پردازیم.

تعریف خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان

خانه هوشمند (HOME AUTOMATION) به تجهیزاتی و محصولات هوشمندسازی اطلاق می شود که در داخل واحد های مسکونی، اداری یا تجاری (فضای مصرف کننده) نصب می‌شوند و وظیفه ایجاد محیطی مطبوع و آرام را بر عهده دارند. این تجهیزات و قابلیت ها باعث افزایش حفاظت از خانه و کاهش مصرف انرژی می گردد. اتوماسیون خانگی یا همان خانه هوشمند (Home Automation) بنا به تجهیزات و کارایی مختص یک فضای مجزاست و یکپارچه سازی بین تجهیزات یک فضا یا زون صورت می گیرد.

پس خانه هوشمند در مورد کنترل تجهیزاتی است که مصرف کننده در فضای زندگی خود با آنها سرو کار دارد و اینترفیس کنترل آنها با استفاده از کلید، تاچ پنل ، موبایل ، لپ تاب ، SMS ، اینترنت و… در اختیار مصرف کننده است لذا این درگاه های ارتباطی باید هم متنوع و در دسترس باشند و هم کاملاً ساده و راحت تا مصرف کننده بتواند از طریق آنها به شبکه کنترلی، فرمان ارسال کند.

هنگامی ‌که کنترل تمامی سیستم های ساختمان مانند سیستم HVAC،CCTV، Fire Alarm ، Access Control و …. در یک شبکه بهم پیوسته تحت کنترل اتوماتیک قرار گیرد و از طریق یک نرم افزار یکپارچه سازی تجمیع و توسط سرور و اپراتور حرفه ای مدیریت شوند، اصطلاحاً آن ساختمان از سیستم مدیریت ساختمان (BMS) برخوردار است. اپراتور BMS اجازه کنترل تجهیزات فضای مصرف کننده را ندارد و فقط اجازه دارد تا جایی که به حریم خصوصی افراد آسیبی وارد نشود کنترل را برعهده گیرد.

در سامانه مدیریت ساختمان به زبان ساده تمام ادوات کنترل تجهیزات ساختمان از قبیل تأسیسات و موتورخانه، هواسازها، آبیاری محوطه، نور پردازی نمای ساختمان، روشنایی مشاعات و پارکینگ و حیاط، دوربین های مدار بسته، سنسور های اعلام و اطفای حریق و … در یک اتاق مدیریت ( معمولا در اختیار نگهبان آموزش دیده) جمع شده و کنترل و مدیریت می شوند.

تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان

·         نحوه کاربری :

اصلی ترین تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان در نحوه ی کاربری آن ها می باشد. در سیستم BMS کار با سیستم بسیار پیچیده است و نیاز به پرسنل آموزش دیده دارد در حالی که در خانه ی هوشمند مدیریت با مصرف کننده ی نهایی است که در نتیجه رابط کاربری و تجربه کاربری در اپلیکیشن طراحی شده بسیار ساده تر است.

·         اجرا و پیاده سازی

پیاده ساری سیستم مدیریت ساختمان نیازمند نقشه های مختلف مکانیکی، الکتریکی و نیروهای متخصص و آموزش دیده است. ولی نصب و کانفیگ تجهیزات خانه ی هوشمند از پیچیدگی خاصی برخوردار نیست و نیاز به داشتن دانش بالا جهت نصب و راه اندازی ندارد.

·         پروتکل های پیاده سازی

پروتکل های BMS همان پروتکل های استاندارد ساختمان از جمله BACnet ، LON و Modbus هستند. در خانه ی هوشمند از پروتکل های بی سیم و باسیم  با عملیات اجرایی سیم کشی محدود استفاده می گردد. در خانه هوشمند پیاده سازی اتوماسیون خانگی حتی نیاز به کنده کاری نیز ندارد و در همان بستر سیم کشی ساختمان قابل انجام می باشد.

·         موارد استفاده

سیستم مدیریت ساختمان در پروژه های تجاری، بیمارستانی، مجتمع های بزرگ اداری و مسکونی، مجتمع های صنعتی و خطوط تولید استفاده می گردد در حالی که بیشترین کاربری خانه هوشمند در پروژه های مسکونی می باشد.

·         سطح دسترسی و کنترل

یکی از مهمترین تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان این است که در BMS تمامی کنترل ها از یک نقطه مزکزی و توسط یک نیروی متخصص و آموزش دیده انجام می پذیرد و ساکنان ساختمان هیچ دخالتی در این کنترل ندارند. اما در اتوماسیون خانگی و خانه هوشمند، تمامی سیستم ها در یک شبکه یکپارچه قرار گرفته و کنترل آن توسط همه افراد ساکن در خانه انجام می شود و در اینجا نقطه کنترل مرکزی وجود ندارد و افراد از هرجای خانه و حتی خارج از خانه از روش های مختلف مثل گوشی هوشمند می توانند کلیه سیستم های داخل شبکه هوشمند را کنترل و مدیریت کنند.

·         کنترل مصرف انرژی

سامانه مدیریت ساختمان اجازه کنترل تجهیزات فضای مصرف کننده را ندارد و تا جایی که به حریم خصوصی افراد آسیب وارد نشود اجازه کنترل دارد که همین امر باعث می شود در مبحث کنترل مصرف انرژی تضمین  ۱۰۰% ارائه ندهد و اگر به طور مثال چراغ یا فن کویل یک واحد مسکونی یا اداری روشن باشد عملا مدیریت مصرف انجام نمی شود ولی در خانه هوشمند و مبحث اتوماسیون خانگی کنترل کل فضای داخلی در اختیار مصرف کننده می باشد و می تواند با مدیریت هوشمند و تعریف سناریو های مختلف حداکثر باردهی را در مصرف انرژی داشته باشد.

·         کنترل ساختمان

دیگر تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان مبحث کنترل ارباب رجوع می باشد. در خانه هوشمند تمام کنترل در اختیار خود مصرف کننده است اما در سیستم مدیریت ساختمان (BMS) تمام کنترل ها در اختیار اپراتور حرفه ای قرار دارد و عمدتا در فضاهای عمومی مشاهده می شود.

·         تفاوت خانه هوشمند و سامانه مدیریت ساختمان از نظر صرفه‌جویی در مصرف انرژی

سیستم مدیریت ساختمان اساساً با هدف کاهش مصرف انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما به دلیل محدودیت‌های اوپراتور در کنترل تجهیزات واحد‌های ساختمان، تضمینی برای مدیریت عملکرد ساختمان در نقطه کاملاً بهینه وجود ندارد. در مقابل، از آنجایی که محدودیتی برای کنترل تجهیزات خانه هوشمند وجود ندارد، می‌توانیم خانه هوشمند را طوری برنامه‌ریزی کنیم که عملکرد کاملاً بهینه‌ای از نظر مصرف انرژی داشته باشد.

·         تفاوت خانه هوشمند و BMS از نظر قابلیت شخصی‌سازی محیط ساختمان

خانه هوشمند امکانات متعددی را برای شخصی‌سازی محیط ساختمان در اختیار ما قرار می‌دهد. امکان تنظیم دمای خانه و حتی تنظیم دمای اتاق‌ها به طور مجزا، تنظیم شدت نور و رنگ نور از جمله ویژگی‌هایی هستند که خانه هوشمند در اختیار ما قرار می‌دهد. در مقابل، سیستم مدیریت ساختمان دسترسی محدود‌تری برای شخصی‌سازی محیط زندگی ما دارد.

خانه هوشمند بهتر است یا BMS ساختمان؟

انتخاب از بین گزینه‌های خانه ی هوشمند یا سیستم مدیریت ساختمان، به نوع ساختمان، اهداف و نیازهای ما از تجهیز ساختمان به فناوری‌های پیشرفته بستگی دارد؛ بنابراین هیچ یک از این فناوری‌ها نسبت به یکدیگر برتری ندارند. به عبارت دیگر، تفاوت خانه هوشمند و BMS ما را قادر می‌سازد تا بتوانیم برای اهداف متفاوت، از بین گزینه‌های موجود یکی را انتخاب کنیم.