نیاز غذایی جمعیت ایران، از ظرفیت منابع آب موجود فراتر رفته است

به گزارش میجیک، ایران از دیرباز به دلیل قرار گرفتن در آب و هوای معمولاً گرم و خشک با محدودیت منابع آبی به ویژه در مناطق مرکزی و شرقی مواجه بوده است.

با توجه به تغییرات جمعیتی در قرن اخیر، فشارهای زیادی بر منابع زیستی به ویژه منابع آبی ایران وارد شده است. به این ترتیب در سال های اخیر نگرانی از کمبود منابع آبی و ناامنی آبی بیشتر شده است.

با توجه به اهمیت تغییرات جمعیتی و امنیت آب و غذا؛ در این پژوهش، پژوهشگران روند تغییرات جمعیتی کشور را ارزیابی کرده و تغییرات ایجاد شده در تولید مواد غذایی را از سال 1329 تا 1399 مطابق با تغییرات جمعیتی مورد بررسی قرار دادند. همچنین تغییرات روند واقعی تولید مواد غذایی در کشور برای سال های 1357 تا 1399 با الگوی مورد انتظار تولید مواد غذایی مورد نیاز جمعیت مقایسه شده است.

همچنین در این تحقیق با استفاده از مفهوم ردپای آب، میزان آب مصرفی برای تولید نیازهای غذایی جمعیت و تولید محصولات کشاورزی در کشور مورد ارزیابی قرار گرفته و میزان آب مصرفی با آبی که می‌تواند قابل مقایسه باشد. از کشور برنامه ریزی شود.

رد پای آب؛ این مقدار کل آب مصرفی در زنجیره تولید هر محصول است و معمولاً بر حسب متر مکعب در تن اندازه گیری می شود. ردپای آب از سه جزء «آب آبی»، «آب سبز» و «آب خاکستری» تشکیل شده است. اب ابی؛ میزان مصرف آب سطحی و زیرزمینی (تبخیر و تعرق) در نتیجه تولید محصول. آب باران پس از نفوذ به زمین و قبل از رسیدن به منطقه اشباع به آب سبز تبدیل می شود و آب خاکستری آب بازیافتی یا زباله های خانگی است. ردپای آب می تواند به تخمین آب مورد استفاده برای تولید نیازهای غذایی جامعه کمک کند.

بررسی روند تغییرات جمعیتی در ایران نشان می دهد که در دهه 1330 تا 1400 در ایران; جمعیت ایران در 70 سال گذشته بیش از 5 برابر شده است. اما این افزایش جمعیت در همه گروه های سنی یکسان نیست. بر اساس سند امنیت غذایی و تغذیه کشور، در حال حاضر تقریباً 70 درصد جمعیت کشور در سه گروه سنی 12 تا 17 سال، 18 تا 29 سال و 30 تا 60 سال قرار دارند. آنها به بالاترین میزان مصرف غذا نیاز دارند.

با مدل فعلی منابع آبی کافی برای پاسخگویی به جمعیت فعلی کشور نخواهیم داشت

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نه تنها تغییر در اندازه جمعیت، بلکه تغییر در ساختار سنی و جنسیتی جمعیت نیز در تغییر نیاز محصولات غذایی کشور (بر اساس سبد غذایی بهینه) نقش دارد. مدل).

از سال 2015، نیازهای غذایی جمعیت از ظرفیت منابع آبی موجود (آب قابل برنامه ریزی در بخش کشاورزی) برای تولید این محصول غذایی فراتر رفته است. به عبارت دیگر؛ اگر هدف خودکفایی در تولید محصولات غذایی مورد نیاز جمعیت کشور باشد، با الگوهای غذایی سودآور فعلی و ضایعات کشاورزی فعلی در کشور، منابع آبی کافی برای تغذیه جمعیت فعلی کشور نخواهیم داشت.

ولی؛ تغییر در سیاست خودکفایی محصولات کشاورزی یا کاهش و حذف تلفات و ضایعات در بخش کشاورزی به ایجاد تعادل بین جمعیت و منابع آب و غذا و کاهش فشار جمعیت بر منابع آبی کمک خواهد کرد.

نیاز به الگوی غذایی بهینه کم آب است

علاوه بر این، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که الگوی مصرف فعلی مواد غذایی در کشور دارای آب بیشتری نسبت به الگوی تغذیه‌ای بهینه تعیین‌شده توسط وزارت بهداشت است، بنابراین مصرف آب کشاورزی برای تولید نیازهای غذایی فعلی جمعیت است. بیش از مصرف آب مورد نیاز برای پاسخگویی به نیازهای غذایی جمعیت بیش از حد بوده است.

با این حال، با وجود داشتن الگوهای تغذیه ای بهینه، منابع آب کشاورزی قابل برنامه ریزی به سختی نیازهای غذایی جمعیت را تامین می کند. بنابراین ممکن است ارائه و تدوین مدل غذایی بهینه با مصرف کم آب با حفظ ارزش غذایی مورد نیاز جمعیت و متناسب با ظرفیت منابع آبی کشور ضروری باشد.

روند تولید برخی محصولات پاسخگوی نیاز مردم نیست

تحقیق در این تحقیق نشان می دهد که الگوی تولید محصولات کشاورزی در کشور بیشتر از الگوی غذایی ایده آل آب در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال با احتساب آب مورد نیاز برای تولید محصولات کشاورزی در سال ۱۳۹۶، حدود ۲۲ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف شده است که بیش از آب قابل برنامه ریزی در کشور است.

همچنین دریافت که فرآیند تولید برخی از محصولات غذایی در کشور؛ مانند شکر، سیب زمینی، میوه ها و غلات (بر اساس الگوی مصرف بهینه غذایی) بیش از نیاز مردم است.. تکرار؛ فرآیند تولید برخی محصولات کشاورزی مانند دانه های روغنی و محصولات پروتئینی از گوشت قرمز، تخم مرغ و لبنیات پاسخگوی نیاز غذایی جامعه نیست.

بنابراین به گفته محقق این پژوهش; اگر رویکرد وزارت جهاد کشاورزی در تدوین سیاست های خودکفایی غذایی، بهینه سازی حجم تولید در همه گروه های محصولات کشاورزی را بدون توجه به محدودیت های منابع آبی کشور به درستی ارزیابی کنیم، نوعی هدر رفت منابع آبی است. . مورد نیاز نسل آینده و با هدف تولید پایدار محصولات کشاورزی در دراز مدت متناقض است.

همچنین تامین زیرساخت ها و ساختارهای لازم برای کاهش تلفات و تلفات کشاورزی می تواند راه حل مهمی باشد که بدون آسیب رساندن به منابع آبی کشور می توان هدف تامین امنیت غذایی کشور را به نحو احسن تحقق بخشید.

تولید محصولات کشاورزی از ظرفیت منابع آبی کشور فراتر رفته است

نتایج این مطالعه نشان می دهد که تولید محصولات کشاورزی از سال 1384 و همچنین الگوی بهینه تولید مواد غذایی در کشور از اواسط دهه 1389 تاکنون بیش از ظرفیت منابع آبی کشور در بخش کشاورزی (آب قابل برنامه ریزی در بخش کشاورزی). به عبارت دیگر؛ از نظر امنیت آب از ظرفیت تحمل کشور فراتر رفته ایم و این در درازمدت بر ثبات رابطه بهره برداری آب در حوزه کشاورزی و تامین مواد غذایی کشور تاثیر می گذارد.

به همین دلیل است که به گفته محقق این مطالعه; به همین دلیل است که سیاست گذاران بخش آب کشور باید برای تأثیرگذاری بیشتر بر روند تدوین سیاست های کلان در سایر حوزه ها مانند کشاورزی و تغذیه تلاش کنند. زیرا این مناطق می توانند در کوتاه مدت و بلندمدت منابع آبی کشور را با بحران مواجه کنند.

محققین در این تحقیق تاکید کردند که با توجه به تاثیر برخی سیاست های اقتصادی بر الگو و میزان تولید محصولات کشاورزی; سیاست هایی مانند تخصیص ارز دولتی برای واردات محصولات کشاورزی از جمله دانه های روغنی و همچنین تسهیل صادرات برخی محصولات کشاورزی مانند میوه های پرآب، ممکن است برخی از سیاست های کلان اقتصادی اقتصاد کشاورزی با اولویت تغییر کند. كاهش دادن. مصرف آب در کشور بیشتر برای نیازهای غذایی مردم مناسب است.

این محقق تاکید کرد اگر از الگوهای بهینه تولید مواد غذایی در کشور و راهکارهایی مانند کاهش ضایعات و تلفات در بخش کشاورزی استفاده شود، آب قابل برنامه ریزی در کشور همچنان پاسخگوی نیاز غذایی کشور خواهد بود.

یافته های این پژوهش در تابستان 1401 در قالب مقاله ای علمی با عنوان تأثیرات تغییرات جمعیتی بر امنیت آب و امنیت غذایی در ایران در مجله تحقیقات منابع آب ایران منتشر شده است.

زهرا سلطانی و محمدجلال عباسی شوازی در حین انجام این پژوهش; محقق جمعیت شناختی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علی باقری; دانشیار گروه مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس شرکت کرد.

انتهای پیام