«بریکس»؛ شاه کلید دور زدن تحریم های آمریکا و غرب / عضویت ایران در سازمانی با ۴۵ درصد قدرت اقتصادی جهان

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (میجیک) BRICS این یک سازمان بین المللی با اعضای برزیل روسیه هند چین آفریقای جنوبی مصر اتیوپی امارات متحده عربی و ایران است. این سازمان که در ابتدا برای برجسته کردن فرصت های سرمایه گذاری تشکیل شد به یک بلوک ژئوپلیتیکی تبدیل شده است و از سال 2009 دولت های عضو آن سالانه جلسات رسمی برگزار کرده و سیاست های چندجانبه را هماهنگ کرده اند. روابط بین اعضای بریکس عمدتاً مبتنی بر عدم مداخله برابری و کمک متقابل است.

بریکس سازمانی است که 45 درصد از قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارد

گروه قدرت های اقتصادی نوظهور جهان یعنی برزیل روسیه هند چین و آفریقای جنوبی بریکس را تشکیل می دهند. در ابتدا نام این گروه BRICK بود اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی به BRICS تغییر یافت. در 24 آگوست 2023 اعلام شد که از اول ژانویه 2024 شش کشور آرژانتین اتیوپی امارات متحده عربی ایران عربستان سعودی و مصر می توانند به این گروه اضافه شوند. کشورهای موسس بریکس برزیل روسیه هند و چین اولین نشست خود را در سال 2009 در یکاترینبورگ برگزار کردند.

آفریقای جنوبی یک سال بعد به این سازمان پیوست. مصر اتیوپی ایران و امارات متحده عربی نیز از اول ژانویه 2024 به این سازمان پیوستند. دولت جدید آرژانتین به رهبری خاویر میلیلی با ارسال نامه ای به سران کشورهای بریکس از عضویت این سازمان بین المللی خارج شد. . عربستان سعودی طبق برنامه در 1 ژانویه 2024 به بریکس نپیوست اما چند روز بعد اعلام کرد که هنوز گزینه هایی را برای پیوستن در نظر می گیرد.

اگرچه پنج کشور مؤسس گروه بریکس همگی در رده کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای در حال توسعه قرار می گیرند اما عموماً با داشتن اقتصادهایی با رشد سریع و همه جانبه و تأثیرگذاری بر امور جهانی و منطقه ای از سایر کشورها متمایز می شوند. بریکس با 3.6 میلیارد نفر جمعیت نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهد و با مجموع تولید ناخالص داخلی 28400 میلیارد دلار حدود 45 درصد از قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارد.

بانک توسعه بریکس

در حال حاضر ساختار مالی BRICS دارای دو بخش است: “بانک توسعه جدید” (NDB) که به نام “بانک توسعه BRICS” نیز شناخته می شود و “قرارداد ذخیره ذخیره” (CRA) که هر دو در سال 2014 به امضا رسیدند. این قرارداد در حال حاضر از سال 2015 عملیاتی شده است. بانک توسعه جدید یک بانک توسعه چندملیتی است که توسط کشورهای عضو بریکس مدیریت می شود. تمرکز اصلی این بانک در بخش قرض الحسنه تامین مالی پروژه های زیربنایی است و در این بخش تا سقف 34 میلیارد دلار در سال مجوز تامین مالی عمومی دارد.

آفریقای جنوبی نماینده آفریقایی این بانک با عنوان «مرکز منطقه ای آفریقایی بانک توسعه جدید» است. این بانک با سرمایه اولیه 50 میلیارد دلاری تأسیس شد که قرار است به مرور زمان به 100 میلیارد دلار افزایش یابد. هر یک از پنج کشور مؤسس برای تأسیس این بانک باید 10 میلیارد دلار تأمین می کردند. در سال 2020 این بانک در حال بررسی 53 پروژه به ارزش تقریبی 15 میلیارد دلار است.

قرارداد رزرو

قرارداد ذخیره احتمالی (CRA) چارچوبی است که توسط اعضای BRICS برای محافظت از خود در برابر فشارهای نقدینگی جهانی اتخاذ شده است. این حمایت همراه با سایر کارکردها شامل فشار ارزی است که بر پول ملی کشورهای عضو از سایر بخش های اقتصاد جهان تحمیل می شود. به گفته کارشناسان اقتصادهای نوظهوری که آزادسازی اقتصادی را آغاز کرده اند با نوسانات فزاینده ای مواجه هستند که در نهایت فضای اقتصاد کلان را نامطمئن می کند. ناظران عموماً این چارچوب احتیاطی را رقیب صندوق بین المللی پول (IMF) می دانند و آن را همراه با بانک توسعه جدید بریکس (NDB) نمادی از افزایش همکاری در کشورهای در حال توسعه می دانند.

این چارچوب در سال 2015 توسط کشورهای عضو بریکس ایجاد شد. مبنای حقوقی توسط کشورهای عضو در 15 ژوئیه 2014 تحت عنوان معاهده ایجاد یک توافقنامه ذخیره موقت برای BRICS در شهر فورتالزا برزیل امضا شد. جلسه افتتاحیه شورای حکام و کمیته دائمی این قرارداد در 4 سپتامبر 2015 در آنکارا (ترکیه) برگزار شد. این نشست پس از تصویب همه کشورهای عضو آغاز شد که بیانیه آنها در هفتمین اجلاس سران بریکس در جولای 2015 منتشر شد.

سیستم پرداخت BRICS

در نشست ۲۰۱۵ بریکس در روسیه وزرای بریکس یک فرآیند مشورتی را برای ایجاد یک سیستم پرداخت که می تواند جایگزین سیستم سوئیفت شود آغاز کردند. در همان زمان سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه وی در مصاحبه ای گفت: وزرای دارایی و مدیران بانک مرکزی کشورهای عضو بریکس در حال مذاکره برای راه اندازی یک سیستم پرداخت مستقل و حرکت به سمت تسویه با پول ملی خود هستند. سوئیفت یا هر چیز دیگری یک سیستم پرداخت چندجانبه جهانی که استقلال بیشتری را برای کشورها فراهم کند تضمینی مطمئن برای بریکس خواهد بود.

همچنین بانک مرکزی روسیه (CBR) رایزنی با کشورهای بریکس برای ایجاد سیستم پرداخت جایگزین سیستم سوئیفت را آغاز کرده است. مزیت اصلی در نظر گرفتن پشتیبان گیری و جایگزینی در صورت خرابی سیستم سوئیفت است.

اولگا اسکوروبوگاتووا معاون رئیس بانک مرکزی روسیهوی در مصاحبه ای اظهار داشت: موضوع جالب همه ما در بریکس بررسی و بحث درباره امکان راه اندازی سامانه ای است که بتواند به عنوان ذخیره ای برای اعضای بریکس عمل کند.

چین همچنین یک سیستم پرداخت را توسعه داده است تا جایگزین سوئیفت برای خود شود. این یک سیستم پرداخت برون مرزی و بین بانکی (CIPS) است که به موسسات مالی در سراسر جهان اجازه می دهد تا اطلاعات تراکنش های مالی را به صورت ایمن استاندارد و قابل اعتماد ارسال و دریافت کنند. هندوستان همچنین سیستمی به نام سیستم پیام رسانی ساختاریافته مالی (SFMS) برای خود دارد. روسیه دارای سیستم پیام رسانی مالی (SPFS) و برزیل دارای سیستم (پیکس) است.

باز کردن از ارزهای BRICS

کشورهای عضو بریکس قرار است در اجلاس سال 2023 در آفریقای جنوبی در مورد امکان ایجاد یک واحد پول مشترک یا چیزی مشابه بحث کنند. با توجه به “کوبا میکاتکیسو” کارشناس بریکسمزایایی مانند تجارت خارجی عادلانه تر و آسان تر و همچنین کاهش هزینه های مبادلاتی می تواند یکی از دلایل ایجاد اتحادیه ارزی باشد.

جوزف سالیوان مشاور ارشد سابق کاخ سفید او در مجله آمریکایی “فارین پالیسی” نوشت: واحد پول رایج بریکس متفاوت خواهد بود. زیرا همه کشورهای عضو آن رقیب نظام بین المللی به رهبری غرب هستند.

در حال حاضر وزن کشور از نظر شاخص تولید ناخالص داخلی نه تنها بر هژمون حاکم یعنی آمریکا بلکه بر کل گروه هفت کشور روی هم برتر است. برای سالیوان بریکس پتانسیل دستیابی به سطح خودکفایی در تجارت بین المللی را دارد که اتحادیه های پولی دیگر مانند منطقه یورو آرزوی رسیدن به آن را دارند. دلیل این امر تنوع جغرافیایی کشورهای عضو است که امکان تولید کالاها و خدمات متنوع تری را فراهم می کند.

یک هفته قبل از اجلاس سران 16 گروه بریکس که شامل کشورهایی مانند روسیه چین هند برزیل آفریقای جنوبی ایران عربستان سعودی امارات متحده عربی مصر و اتیوپی است. گشایش پلت فرم BRICSP از جمله مزایای آن می توان به دلارزدایی از اقتصاد جهانی تسهیل تجارت بین کشورهای عضو و کاهش فشار تحریم های غرب اشاره کرد.

به این ترتیب دارندگان BRICSP می توانند بدون نیاز به ابزارهای تحت سلطه کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده معاملات تجاری را انجام دهند. همچنین در اجلاس سران بریکس در کازان روسیه اسکناس های بریکس برای اولین بار اعلام شد. به گفته ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه واحد پول بریکس در آینده نزدیک جایگزین دلار خواهد شد.

خنثی سازی تحریم های غرب با برجام

«مسعود بیشچیان» رئیس جمهور اسلامی ایران وی در نشست اخیر این سازمان در کازان روسیه مسائل امنیتی اقتصادی و اجتماعی را سه دلیل اصلی برگزاری اجلاس بریکس در روسیه برشمرد و بیان کرد: برجام در حوزه اقتصادی تلاش می کند بر یکجانبه گرایی آمریکا سلطه دلار در اقتصاد جهانی و تحریم های ظالمانه و نفرت انگیز علیه کشورهای مختلف غلبه کند.

وی با بیان اینکه سازمان بریکس در ابتدا تنها 5 عضو داشت گفت: اکنون علاوه بر بسیاری از کشورهای عضو بیش از 30 کشور داوطلب عضویت شده اند و روسای 6 سازمان بین المللی از جمله دبیرکل سازمان ملل وی خاطرنشان کرد: یکی از بحث های مهم در این اجلاس ایجاد صندوق جداگانه ای به دلیل غلبه سیاست های آمریکا در صندوق بین المللی پول است تا از طریق کشورها بتوانند به یکدیگر کمک کنند و تحریم های آمریکا را خنثی کنند.

رئیس جمهور کشورمان همچنین به دیدار و گفتگو با روسای جمهور کشورهای عضو از جمله چین روسیه آفریقای جنوبی و نخست وزیر هند در حاشیه این اجلاس اشاره کرد و گفت: بیانیه پایانی اجلاس بریکس نیز ویژه است. ضمن محکومیت و محکومیت جنایت غاصب رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان همچنین بر توسعه روابط پولی اقتصادی فرهنگی علمی کارشناسی و امنیتی بین کشورهای عضو مهم و قابل توجه است.

مسعود مزیکیان با بیان اینکه اجلاس بریکس در سطح بسیار بالایی به دنبال تثبیت موقعیت و جایگاه جهانی در مواجهه با یکجانبه گرایی با توسعه ارتباطات بین کشورهای عضو است تصریح کرد: این اجلاس فرصت خوبی را برای ما ایجاد می کند تا با کشورهای عضو دیدار کنیم. رئیس جمهور: «کشورهایی که اختلاف نظر دارند باید جلسات و گفتگوهای دوجانبه و سازنده داشته باشند. در واقع حضور ما در این اجلاس و دیدار با سران 10 کشور جهان معادل 10 سفر خارجی است».

وی با اشاره به پذیرش موضع جمهوری اسلامی ایران از سوی سران کشورهای بریکس گفت: برخی از سران کشورهای این سازمان از جمله مصر گفتند زمانی که سفرای کشورهای اروپایی آمدند ما تصویری از شما ارائه کردند که با آنچه ما می بینیم بسیار متفاوت است که باید ارتباط خود را با کشورهای منطقه بهبود بخشید از سوی دیگر امیر امارات متحده عربی از سفر به ایران استقبال می کند. و معتقد است که باید مشکلات خود را خودمان حل کنیم و اجازه ندهیم دیگران در مشکلات ما دخالت کنند.

رئیس جمهوری اسلامی ایران همچنین به علاقه سران کشورهای بریکس برای توسعه ارتباطات و تعامل با جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و افزود: این سفر واقعاً یک فرصت طلایی برای ما است تا همگرایی با کشورهای عضو را افزایش دهیم. این سازمان.” همچنین مقرر شد توافقات انجام شده با برخی از این کشورها به سرعت و عملیاتی شود. تصور می کنم اگر بتوانیم اهداف این سازمان و بحث ها و توافقات انجام شده در این اجلاس را عملی کنیم توطئه ای که آمریکا و متحدانش روی آن کار می کنند به مرور زمان خنثی می شود.

با توجه به مطالب فوق «سازمان بین المللی بریکس» ظرفیت اقتصادی و سیاسی زیادی برای جمهوری اسلامی ایران در راستای گسترش تجارت کشورمان و خنثی سازی تحریم های ظالمانه دارد. حضور کشورهای قدرتمندی مانند چین در این سازمان می تواند ما را در عرصه دیپلماسی اقتصادی ارتقا دهد و ابزارهای اقتصادی مانند ارز بریکس می تواند با دلارزدایی از تجارت جهانی نیروها را متعادل کند و صلح را در جامعه جهانی تثبیت کند. همچنین کاهش یکجانبه گرایی و حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی.

انتهای پیام