شرایط قبول کردن فرزند از بهزیستی

پذیرش فرزند از سازمان بهزیستی، فرآیندی معنوی و حقوقی است که آغوشی گرم برای کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست فراهم می آورد. شرایط قبول کردن فرزند از بهزیستی شامل معیارهای مشخصی در ابعاد سنی، خانوادگی، مالی، جسمی و روانی است که متقاضیان باید واجد آن ها باشند تا بتوانند مسئولیت سرپرستی یک کودک را برعهده بگیرند. این مسیر، با هدف تامین بهترین آینده برای کودکان نیازمند، تحت نظارت دقیق نهادهای قانونی و حمایتی کشور صورت می پذیرد. در ادامه، به تشریح جامع و دقیق تمامی ابعاد این فرآیند خواهیم پرداخت.

فرزندخواندگی به عنوان یکی از مهم ترین سازوکارهای حمایتی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی و اجتماعی ایران دارد. سازمان بهزیستی کشور، به عنوان نهاد متولی در این زمینه، نقش محوری در تسهیل این فرآیند ایفا می کند. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و تخصصی برای تمامی افراد و زوجین متقاضی فرزندخواندگی طراحی شده است تا با تبیین دقیق شرایط قبول کردن فرزند از بهزیستی، مراحل اداری و حقوقی مرتبط، و پاسخ به دغدغه های رایج، متقاضیان را در اتخاذ تصمیمی آگاهانه و طی کردن این مسیر یاری رساند. اطلاعات ارائه شده بر اساس آخرین قوانین و مقررات مصوب، به ویژه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، تدوین گردیده است.

تعریف حقوقی و فقهی فرزندخواندگی در ایران

فرزندخواندگی، در اصطلاح حقوقی و اجتماعی، به معنای پذیرش یک کودک توسط فرد یا زوجینی است که از نظر نسبی پدر و مادر او محسوب نمی شوند، اما مسئولیت نگهداری و تربیت او را بر عهده می گیرند. این رابطه حقوقی، که در قوانین ایران به عنوان سرپرستی شناخته می شود، تفاوت های اساسی با رابطه نسبی فرزند با پدر و مادر بیولوژیکی خود دارد.

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال ۱۳۹۲، چارچوب اصلی فرزندخواندگی از بهزیستی را تعیین می کند. بر اساس این قانون، هدف از سرپرستی، تأمین مصلحت عالیه کودک و فراهم آوردن یک محیط خانوادگی سالم و پایدار برای رشد و بالندگی اوست. این قانون، به جای واژه فرزندخواندگی که تداعی کننده ایجاد نسب حقیقی است، از عبارت سرپرستی استفاده می کند تا تفاوت های حقوقی و شرعی آن را با فرزند نسبی آشکار سازد.

از منظر فقه اسلامی، فرزندخواندگی به مفهوم غربی آن (یعنی ایجاد رابطه نسبی کامل و ارث بری) پذیرفته نیست، زیرا نسب امری تکوینی و طبیعی است. با این حال، اسلام بر فضیلت و ثواب کفالت و سرپرستی ایتام و کودکان نیازمند تأکید فراوانی دارد و آن را عملی پسندیده و موجب پاداش الهی می داند. در این راستا، مراجع عظام تقلید نیز با صدور فتواهایی، امکان ایجاد محرمیت میان کودک فرزندخوانده و خانواده سرپرست را از طرق شرعی (مانند ازدواج موقت با مادرخوانده یا محرمیت از طریق شیردهی) فراهم آورده اند تا مسائل شرعی مرتبط با روابط خانوادگی حل شود. این تدابیر فقهی و حقوقی، مسیر گرفتن بچه از پرورشگاه را هموارتر ساخته و اطمینان خاطر بیشتری برای خانواده های متقاضی فراهم می آورد.

اولویت های فرزندخواندگی از سازمان بهزیستی در سال 1404

سازمان بهزیستی کشور، به منظور رعایت عدالت و بر اساس مصلحت کودکان و همچنین نیازهای متقاضیان، اولویت بندی مشخصی را برای واگذاری سرپرستی فرزندان تعیین کرده است. این اولویت ها با توجه به قوانین جاری و بخشنامه های ابلاغی در سال 1404، به شرح زیر است:

زوجین فاقد فرزند و شرایط اختصاصی آن ها

اولویت نخست برای قبول کردن فرزند از بهزیستی، به زوجینی اختصاص دارد که پس از گذشت حداقل پنج سال از تاریخ عقد ازدواج دائمشان، صاحب فرزند نشده اند و گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم توانایی باروری را ارائه می دهند. در این گروه، حداقل سن یکی از زوجین باید بالای ۳۰ سال تمام باشد. این شرط سنی و مدت زمان ازدواج، با هدف اطمینان از پایداری و ثبات زندگی مشترک و آمادگی کامل زوجین برای پذیرش مسئولیت فرزند، وضع شده است. ارائه گواهی های پزشکی معتبر که نشان دهنده عدم امکان فرزندآوری بیولوژژیکی است، از الزامات اصلی این گروه محسوب می شود.

زنان مجرد بالای 30 سال (سرپرست منحصر)

در اولویت دوم، امکان فرزندخواندگی زنان مجرد بالای ۳۰ سال تمام فراهم شده است. این زنان، که به عنوان سرپرست منحصر شناخته می شوند، تنها مجاز به پذیرش سرپرستی فرزند دختر هستند، مگر در موارد خاص که کودک، از خویشاوندان نسبی خود متقاضی باشد (مانند خواهرزاده، برادرزاده یا نوه). علاوه بر شرط سنی، این متقاضیان باید توانایی مالی و اجتماعی کافی برای تأمین آتیه و تربیت کودک را داشته باشند و شرایط محل سکونت (منزل مستقل ملکی یا استیجاری) نیز مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که زن مجرد با خانواده زندگی کند، وضعیت رفاهی و امکانات موجود در منزل نیز توسط مددکاران ارزیابی خواهد شد.

زوجین دارای فرزند بیولوژیکی

اولویت سوم به زوجینی اختصاص دارد که دارای فرزند بیولوژیکی هستند و تمایل به پذیرش سرپرستی کودک دیگری دارند. برای این گروه نیز، شرط عقد ازدواج دائم الزامی است. همچنین، رعایت تناسب سنی میان کودک فرزندخوانده و فرزندان بیولوژیکی خانواده، از جمله ملاحظات مهم بهزیستی است. در برخی موارد، مانند داشتن سه فرزند بیولوژیکی، ممکن است محدودیت هایی در تعداد فرزندخوانده وجود داشته باشد، مگر اینکه کودکان مورد درخواست، خواهر و برادر باشند که در این صورت اولویت حفظ رابطه خویشاوندی مد نظر قرار می گیرد. این گروه از متقاضیان نیز باید تمامی شرایط عمومی و اختصاصی لازم برای فرزندخواندگی را دارا باشند.

تسهیلات ویژه و موارد خاص واگذاری کودکان

سازمان بهزیستی برای گروه های خاصی از کودکان که به دلایلی، تمایل به سرپرستی آن ها کمتر است، تسهیلات و اولویت های ویژه ای قائل می شود. این موارد شامل:

• پذیرش کودکان با سن بالاتر (به ویژه پسران بالای 6 سال)
• قبول سرپرستی کودکان دارای معلولیت، بیماری خاص یا نیازهای ویژه
• پذیرش همزمان خواهر و برادرانی که به منظور حفظ پیوند عاطفی، باید با هم واگذار شوند.

این تسهیلات با هدف یافتن خانواده مناسب برای این کودکان و جلوگیری از طولانی شدن دوره اقامت آن ها در مراکز مراقبتی بهزیستی صورت می گیرد. متقاضیانی که تمایل به پذیرش این گروه های خاص دارند، ممکن است با فرآیند انتظار کوتاه تری مواجه شوند و اولویت های فرزندخواندگی به نفع آنان تغییر یابد.

شرایط عمومی و الزامات متقاضیان فرزندخواندگی از بهزیستی

پذیرش فرزند از سازمان بهزیستی، نیازمند احراز شرایط عمومی و اختصاصی متعددی است تا از صلاحیت کامل خانواده های متقاضی برای تربیت و نگهداری از کودک اطمینان حاصل شود. این شرایط با هدف تضمین سلامت جسمی، روانی، اخلاقی و اجتماعی کودک فرزندخوانده تدوین شده اند و بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران اجرا می شوند.

معیارهای عمومی برای تمامی درخواست کنندگان

تمامی متقاضیان شرایط قبول کردن فرزند از بهزیستی، بدون در نظر گرفتن گروه اولویت بندی، باید دارای الزامات عمومی زیر باشند:

1. تابعیت جمهوری اسلامی ایران: متقاضیان باید تبعه ایران باشند.
2. اعتقاد به ادیان رسمی: اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور (اسلام، مسیحیت، کلیمی، زرتشتی) ضروری است.
3. صلاحیت اخلاقی و عدم سوءپیشینه: متقاضیان باید از نظر اخلاقی صالح و فاقد هرگونه سوءپیشینه کیفری مؤثر باشند. این امر از طریق استعلام از مراجع ذی صلاح بررسی می شود.
4. سلامت کامل جسمی و روانی: عدم اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل، و همچنین عدم ابتلا به بیماری های واگیر یا صعب العلاج که مانع از نگهداری و تربیت سالم کودک شود، از شرایط اساسی است. گواهی پزشک متخصص و روانپزشک در این خصوص لازم است.
5. توانایی عملی و جسمی: متقاضیان باید از توانایی عملی و جسمی لازم برای نگهداری، مراقبت و تربیت کودک برخوردار باشند.
6. اهلیت قانونی: عدم جنون و سفاهت و دارا بودن اهلیت قانونی برای تصرف در اموال و انجام امور حقوقی الزامی است.
7. تمکن مالی مناسب: متقاضیان باید دارای تمکن مالی کافی برای تأمین هزینه های زندگی، تحصیل و درمان کودک باشند. این شرط به معنای تملیک آنی اموال به نام کودک نیست، بلکه تعهد کتبی برای تأمین آتیه مالی او در آینده ملاک قرار می گیرد.
8. دارا بودن بیمه درمانی: فراهم آوردن بیمه پایه درمانی برای فرزند پذیرفته شده، یکی از تعهدات خانواده سرپرست است.

بر اساس تأکید سازمان بهزیستی، تمکن مالی به معنای تملیک آنی ملک یا دارایی به نام فرزند نیست، بلکه متقاضیان حتی اگر مستأجر باشند نیز با ارائه تعهد کتبی برای آینده مالی کودک، می توانند این شرط را احراز کنند.

تعهدات مالی و تضمین آینده کودک (ماده 14 قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست)

یکی از مواد مهم در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، ماده 14 است که به لزوم تضمین آتیه مالی کودک فرزندخوانده می پردازد. این ماده، به دلیل عدم ارث بری فرزندخوانده از خانواده سرپرست، اهمیت دوچندان پیدا می کند. بر این اساس:

دادگاه در صورتی حکم سرپرستی را صادر می کند که متقاضی سرپرستی، بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. تشخیص نوع و میزان این مال یا حقوق بر عهده دادگاه است.

در مواردی که دادگاه تشخیص دهد اخذ تضمین عینی از متقاضی ممکن نیست یا به مصلحت کودک نیست، و سرپرستی کودک ضرورت دارد، دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده را صادر می کند. پس از پذیرش و انجام این تعهد، حکم سرپرستی صادر خواهد شد.

این ماده با هدف حمایت از حقوق مالی کودک و اطمینان از تأمین آتیه او در غیاب رابطه ارث بری، وضع شده است و نقش مهمی در فرآیند شرایط مالی فرزندخواندگی بهزیستی ایفا می کند.

مراحل گام به گام فرزندخواندگی از سازمان بهزیستی (راهنمای عملی 1404)

فرآیند فرزندخواندگی از بهزیستی یک مسیر چند مرحله ای است که نیازمند دقت، صبر و پیگیری مستمر متقاضیان است. این مراحل به صورت سیستمی و تحت نظارت دقیق کارشناسان سازمان بهزیستی و مراجع قضایی انجام می شود. در ادامه، گام های اصلی این فرآیند را بر اساس آخرین رویه ها در سال 1404 تشریح می کنیم:

گام اول: ثبت نام الکترونیکی در سامانه ملی فرزندخواندگی

نقطه آغازین مسیر ثبت نام فرزندخواندگی 1404، مراجعه به سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی به آدرس adoption.behzisti.net است. متقاضیان باید به دقت مراحل زیر را طی کنند:

1. نحوه ورود و مطالعه قوانین: پس از ورود به سامانه، ابتدا قوانین و مقررات مربوط به فرزندخواندگی را به طور کامل مطالعه نمایند تا از تمامی الزامات و تعهدات آگاه شوند.
2. ایجاد حساب کاربری: با وارد کردن شماره همراه و انتخاب رمز عبور، حساب کاربری خود را ایجاد کنند و کد شناسایی و رمز عبور را دریافت نمایند.
3. تکمیل فرم ها و دریافت کد رهگیری: فرم های اطلاعات هویتی، درآمدی، اقامتی و سایر اطلاعات درخواستی را با دقت تکمیل و بارگذاری کنند. پس از اتمام فرآیند، یک کد رهگیری منحصر به فرد به متقاضی اختصاص داده می شود که برای پیگیری های بعدی ضروری است.

گام دوم: جمع آوری و بارگذاری مدارک مورد نیاز

پس از ثبت نام اولیه، متقاضیان باید مدارک لازم برای مدارک فرزندخواندگی را تهیه و در سامانه بارگذاری کنند. دقت در کیفیت تصاویر و برابر اصل کردن مدارک در مراحل بعدی از اهمیت بالایی برخوردار است. لیست مدارک عمومی شامل موارد زیر است:

ردیف	مدارک مورد نیاز	توضیحات
1	تصویر تمامی صفحات شناسنامه متقاضیان	خوانا و با کیفیت مطلوب
2	تصویر کارت ملی متقاضیان	خوانا و با کیفیت مطلوب
3	تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت	صرفاً برای آقایان
4	تصویر سند ازدواج زوجین	برای زوجین متقاضی
5	تصویر آخرین مدرک تحصیلی	برای هر دو متقاضی
6	تصویر سند مالکیت منزل یا اجاره نامه معتبر	برای احراز محل سکونت
7	گواهی اشتغال به کار یا مدرک مثبت درآمد	مانند فیش حقوقی، پروانه کسب، گواهی بانکی
8	تصویر مدارک بیمه پایه درمانی	برای تمامی اعضای خانواده
9	گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم باروری	برای زوجین فاقد فرزند که 5 سال از ازدواجشان گذشته است. (پس از تأیید بهزیستی)
10	گواهی عدم سوءپیشینه	پس از درخواست بهزیستی
11	گواهی عدم اعتیاد	پس از درخواست بهزیستی

گام سوم: ارزیابی های اولیه و بازدید منزل

پس از بارگذاری مدارک و بررسی اولیه توسط کارشناسان بهزیستی، از متقاضیان برای مصاحبه های اولیه دعوت به عمل می آید. در این مرحله، مددکاران سازمان بهزیستی با مراجعه حضوری به منزل متقاضیان، گزارشی جامع از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و مذهبی خانواده تهیه می کنند. این بازدیدها با هدف ارزیابی محیط زندگی کودک و اطمینان از فراهم بودن شرایط مناسب برای رشد و تربیت او انجام می شود.

گام چهارم: فرآیند تطبیق و آشنایی با کودک (Matching)

پس از تأیید صلاحیت های اولیه، متقاضیان وارد صف انتظار برای یافتن کودک واجد شرایط واگذاری می شوند. این مرحله، که به Matching یا تطبیق معروف است، شامل شناسایی کودکی است که از نظر سنی، جنسیتی و شرایط دیگر، با انتظارات و توانایی های خانواده متقاضی همخوانی داشته باشد. در این مرحله، امکان دیدارهای اولیه و تعامل میان متقاضیان و کودک فراهم می شود تا هر دو طرف بتوانند یکدیگر را بشناسند. در برخی موارد، اگر تعامل اولیه مطلوب نباشد، ممکن است تا سه کودک دیگر نیز به خانواده پیشنهاد شود.

گام پنجم: بررسی های روان شناختی و حقوقی تکمیلی

پس از توافق اولیه بر سر پذیرش کودک، مراحل ارزیابی دقیق تر آغاز می شود:

• ارزیابی روان شناختی: متقاضیان باید به روانشناس معتمد سازمان بهزیستی مراجعه کنند تا صلاحیت روانی آن ها برای سرپرستی کودک تأیید شود. این ارزیابی برای اطمینان از سلامت روان و آمادگی عاطفی خانواده برای پذیرش مسئولیت فرزند بسیار مهم است.
• اخذ گواهی های تکمیلی: گواهی های عدم اعتیاد و عدم سوءپیشینه نیز در این مرحله به صورت رسمی اخذ و به پرونده اضافه می شوند.
• دوره های مشاوره ای: سازمان بهزیستی دوره های مشاوره ای سه مرحله ای را برای خانواده های متقاضی برگزار می کند:
  1. پیش از تشکیل پرونده: برای آشنایی با ابعاد مختلف فرزندخواندگی.
  2. قبل از کمیته: به منظور بررسی روانشناختی عمیق تر و آماده سازی خانواده.
  3. در دوره آزمایشی: برای حمایت و راهنمایی خانواده در طول شش ماه اولیه سرپرستی.

گام ششم: صدور حکم سرپرستی (آزمایشی و دائم)

پس از اتمام موفقیت آمیز تمامی مراحل و تأیید صلاحیت متقاضیان توسط کارشناسان بهزیستی و روانشناسان، پرونده به دادگاه ارسال می شود. قاضی با بررسی کلیه مستندات، حکم سرپرستی 6 ماهه آزمایشی را صادر می کند. در طول این دوره، کودک در کنار خانواده سرپرست زندگی می کند و مددکاران بهزیستی به طور منظم بر وضعیت او نظارت دارند. هدف از این دوره، اطمینان از سازگاری کودک با محیط جدید و توانایی خانواده در برآوردن نیازهای او است. پس از تأیید نهایی کارشناسان بهزیستی در پایان دوره آزمایشی، حکم سرپرستی به حکم دائم تبدیل شده و کودک به طور کامل تحت حمایت و سرپرستی قانونی خانواده قرار می گیرد. این مراحل تضمین کننده بهترین شرایط برای کودک و شفافیت در فرآیند مراحل فرزندخواندگی بهزیستی است.

ابهامات رایج و ملاحظات مهم در مسیر فرزندخواندگی

متقاضیان شرایط قبول کردن فرزند از بهزیستی اغلب با پرسش ها و نگرانی های متعددی روبرو هستند که پاسخ به آن ها می تواند مسیر فرزندپذیری را شفاف تر و هموارتر کند. در این بخش، به مهم ترین ابهامات و ملاحظات رایج در این زمینه می پردازیم.

مدت زمان انتظار و عوامل مؤثر بر آن

یکی از رایج ترین پرسش ها، مربوط به مدت زمان فرزندخواندگی است. این زمان به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان یک بازه زمانی ثابت را برای تمامی متقاضیان تعیین کرد. مهمترین عوامل تأثیرگذار عبارتند از:

• تقاضا برای جنسیت و رده سنی خاص: تقاضا برای نوزادان دختر به مراتب بیشتر از سایر گروه هاست. این امر منجر به طولانی تر شدن صف انتظار برای متقاضیان نوزاد دختر می شود.
• نوع کودک مورد درخواست: پذیرش کودکان با سن بالاتر (به ویژه پسران بالای ۶ سال)، کودکان دارای معلولیت، بیماری خاص یا نیازهای ویژه، معمولاً فرآیند انتظار را به شکل قابل توجهی کوتاه تر می کند، چرا که تعداد متقاضیان برای این کودکان کمتر است.
• تعداد کودکان واجد شرایط: سازمان بهزیستی متولی تأمین کودک برای فرزندپذیران نیست، بلکه مسئولیت سرپرستی کودکان بی سرپرست یا بدسرپرستی را بر عهده دارد که از سوی مراجع قضایی اجازه واگذاری آن ها صادر شده باشد. تعداد این کودکان در هر زمان و مکان متغیر است.

در حالت ایده آل و در صورت وجود کودک واجد شرایط، کل فرآیند ممکن است کمتر از شش ماه به طول انجامد، اما برای متقاضیان نوزاد دختر، این زمان می تواند به چندین سال نیز برسد.

تفاوت فرآیند کنونی با گذشته و شفافیت اداری

برخی متقاضیان ممکن است تصور کنند که فرآیند فرزندخواندگی نسبت به گذشته سخت تر شده است. اما واقعیت این است که این فرآیند قانونمندتر و دقیق تر شده است. هدف از این سخت گیری ها، حفظ حقوق کودکان و اطمینان از واگذاری آن ها به بهترین و صالح ترین خانواده هاست.

با راه اندازی سامانه فرزندخواندگی بهزیستی، بسیاری از شائبه های مربوط به پارتی بازی و عدم شفافیت از بین رفته است. این سامانه به طور کامل روند فرزندخواندگی را توسط استان ها قابل ارزیابی و رصد می کند و این امر به کاهش خطاهای انسانی و افزایش عدالت کمک شایانی کرده است. در گذشته ممکن بود شرایط خانواده ها به درستی بررسی نشود، اما اکنون با نظارت های دقیق تر، از وارد آمدن آسیب به کودکان معصوم جلوگیری می شود.

اهمیت سامانه ملی فرزندخواندگی در افزایش شفافیت و کاهش شائبه پارتی بازی، از طریق نظارت دقیق بر روند پرونده ها و دسترسی به اطلاعات جامع، به وضوح مشهود است.

اهمیت و نحوه افشای حقیقت فرزندخواندگی به کودک

یکی از دغدغه های مهم خانواده های سرپرست، چگونگی اعلام حقیقت فرزندخواندگی به کودک است. کارشناسان روانشناسی و مددکاران بهزیستی به شدت توصیه می کنند که این حقیقت از همان ابتدا و به تدریج به کودک گفته شود. پنهان کاری، به ویژه زمانی که کودک در سنین بالاتر از واقعیت آگاه می شود، می تواند لطمات روحی و روانی جبران ناپذیری به او وارد کند. مشاوره ها و مددکاران سازمان بهزیستی، خانواده ها را در این زمینه راهنمایی می کنند تا با استفاده از شیوه های مناسب و متناسب با سن کودک، این موضوع را به او منتقل کنند. فرهنگ سازی اجتماعی و نقش رسانه ها نیز در عادی سازی این حقیقت و کاهش نگرانی های خانواده ها بسیار مؤثر است.

ملاحظات شرعی و محرمیت فرزندخوانده

مسئله محرمیت فرزندخوانده یکی از ابهامات شرعی است که برای بسیاری از خانواده ها اهمیت دارد. با توجه به اینکه فرزندخوانده از نظر نسبی به خانواده سرپرست محرم نیست، مراجع تقلید روش های شرعی برای ایجاد محرمیت را تجویز کرده اند. رایج ترین روش ها شامل شیردهی (رضاع) مادرخوانده به کودک (در صورت رعایت شرایط فقهی خاص) یا ازدواج موقت با مادرخوانده (برای پدرخوانده) است. هر خانواده ای می تواند بر اساس فتوای مرجع تقلید خود در این زمینه عمل کند و محدودیتی در انتخاب روش محرمیت وجود ندارد.

آمار کودکان در بهزیستی و توصیه به پذیرش کودکان خاص

آمارهای موجود نشان می دهد که تقریباً تعداد فرزندان دختر و پسر در مراکز بهزیستی مساوی است (حدوداً ۵۰ درصد دختر و ۵۰ درصد پسر). با این حال، همانطور که اشاره شد، اکثر متقاضیان در مرحله اول به دنبال نوزاد دختر هستند. این عدم توازن در تقاضا و عرضه، باعث می شود کودکان با سن بالاتر، به ویژه پسران، مدت زمان بیشتری در مراکز شبه خانواده بمانند.

سازمان بهزیستی همواره متقاضیان را تشویق می کند تا به پذیرش کودکان با نیازهای ویژه (مانند کودکان با معلولیت یا بیماری خاص) و یا کودکان در سنین بالاتر نیز فکر کنند. این اقدام نه تنها منجر به کوتاه شدن زمان انتظار می شود، بلکه پاداش معنوی بالایی نیز دارد و به این کودکان فرصت یک زندگی خانوادگی را می دهد که شاید کمتر کسی به آن فکر کند. در سال های اخیر، به دلیل افزایش آگاهی و فرهنگ سازی، گرایش به پذیرش این کودکان رو به افزایش است.

پیامدهای فسخ فرزندخواندگی و مسئولیت اجتماعی

یکی از دردناک ترین تجربه ها برای کودکان، فسخ فرزندخواندگی است. اگرچه آمار فسخ فرزندخواندگی در سال های اخیر کاهش یافته، اما هر یک مورد از آن می تواند ضربه روحی عمیقی به کودک وارد کند. این اتفاق زمانی رخ می دهد که خانواده ها بدون آگاهی کامل و صرفاً با احساسات اولیه اقدام به سرپرستی کودک می کنند و در ادامه، تاب شنیدن حرف اطرافیان یا مواجهه با چالش های احتمالی را ندارند.

سازمان بهزیستی با بررسی های دقیق از ابتدا، تلاش می کند تا از چنین اتفاقاتی جلوگیری کند. خانواده ها باید با تصمیم گیری آگاهانه و با در نظر گرفتن تمامی ابعاد مسئولیت پذیری، وارد این مسیر شوند. جامعه نیز نقش مهمی در فرهنگ سازی و حمایت از خانواده های فرزندپذیر دارد تا با پرهیز از کنجکاوی های بی مورد و قضاوت های نادرست، از سلامت روانی و عاطفی کودک و خانواده محافظت کند. شماره ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی بهزیستی) و مراجع قضایی، پل ارتباطی برای گزارش موارد کودک آزاری یا رهاشدگی اطفال هستند تا از این طریق، کودکان نیازمند، تحت حمایت قرار گیرند و در صورت لزوم، به خانواده های واجد شرایط سپرده شوند.

نتیجه گیری

مسیر قبول کردن فرزند از بهزیستی، یک اقدام انسانی، عاطفی و در عین حال پیچیده حقوقی و اداری است که نیازمند آگاهی کامل، صبر و مسئولیت پذیری عمیق متقاضیان است. سازمان بهزیستی کشور با هدف تأمین بهترین آینده برای کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، فرآیندی قانونمند و شفاف را تدوین کرده که شامل شرایط عمومی و اختصاصی، مراحل دقیق ثبت نام الکترونیکی، بارگذاری مدارک، ارزیابی های روان شناختی و مددکاری، و در نهایت، صدور حکم سرپرستی آزمایشی و دائم است.

دغدغه هایی نظیر مدت زمان انتظار برای قبول فرزند، مسائل مالی، محرمیت و چگونگی افشای حقیقت فرزندخواندگی، همگی از مواردی هستند که با مشاوره و همراهی کارشناسان بهزیستی و مراجع قضایی قابل حل می باشند. اهمیت شفافیت از همان ابتدا و پذیرش کودکان با نیازهای ویژه، از جمله توصیه های کلیدی برای متقاضیان است.

در پایان، یادآور می شود که موفقیت در این مسیر، علاوه بر رعایت دقیق قوانین و مقررات، مرهون عشق، صبر و تعهد بی قید و شرط خانواده های سرپرست است. این خانواده ها با باز کردن آغوش خود، نه تنها زندگی یک کودک را متحول می کنند، بلکه به پایداری و آرامش جامعه نیز یاری می رسانند. برای آغاز این سفر پربرکت و کسب اطلاعات بیشتر، می توانید به سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی به نشانی adoption.behzisti.net مراجعه فرمایید.