مالیات مهریه قانون جدید

در حال حاضر، مهریه در نظام حقوقی ایران بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، مشمول هیچ گونه مالیاتی نیست و به طور کامل از پرداخت آن معاف است. با این حال، طرحی با عنوان قانون جدید مالیات مهریه مطرح شده که در صورت تصویب نهایی، مهریه هایی با تعداد سکه مشخص، مشمول نرخ های پلکانی مالیاتی خواهند شد و زوجین در زمان ثبت عقد ملزم به پرداخت آن می شوند.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی و شرعی زن در عقد نکاح، همواره جایگاه ویژه ای در فرهنگ و قوانین ایران داشته است. این حق مالی که به مجرد عقد نکاح به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هر تصرفی را در آن انجام دهد، طی سالیان اخیر و با نوسانات اقتصادی و افزایش چشمگیر قیمت سکه، به یکی از چالش برانگیزترین مسائل حقوقی و اجتماعی تبدیل شده است. سنگین شدن مهریه ها، به وجود آمدن پرونده های قضایی متعدد و حتی موارد ناگوار زندانی شدن مردان به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه، نیاز به بازنگری و ارائه راهکارهای جدید را بیش از پیش نمایان ساخت. در این میان، بحث مالیات مهریه به عنوان یک راهکار پیشنهادی مطرح شده که ابهامات و پرسش های فراوانی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است. این مقاله با هدف شفاف سازی وضعیت فعلی و بررسی جامع طرح های پیشنهادی برای مالیات مهریه، به تحلیل ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجتماعی این موضوع می پردازد تا مخاطبان با درک صحیح و به روز، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ نمایند.

وضعیت کنونی: آیا مهریه در حال حاضر مشمول مالیات است؟ (قانون فعلی)

برای درک صحیح موضوع مالیات مهریه، ضروری است ابتدا به وضعیت قانونی فعلی و تمایز آن با طرح های پیشنهادی پرداخته شود. در نظام حقوقی کنونی ایران، مهریه به خودی خود مشمول مالیات نیست و این یک اصل مهم است که بسیاری از افراد از آن آگاهی کامل ندارند.

معافیت مهریه طبق ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم

معافیت مهریه از مالیات، ریشه ای قانونی در ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم دارد. این ماده صراحتاً بیان می دارد: جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این عبارت به وضوح نشان می دهد که تمامی انواع مهریه، چه به صورت نقدی (مانند سکه، وجه نقد) و چه به صورت غیرنقدی (مانند ملک، خودرو، زمین یا هر دارایی دیگر)، از پرداخت هرگونه مالیات مستقیم معاف هستند. این معافیت، مهریه را از شمول مالیات بر درآمد، مالیات بر ارث (در صورت فوت) و سایر مالیات های رایج خارج می کند. بنابراین، زنی که مهریه خود را دریافت می کند، چه به صورت یکجا و چه به صورت اقساطی، هیچ گونه تعهد مالیاتی بابت اصل مهریه نخواهد داشت.

تمایز با مالیات نقل و انتقال اموال

با وجود معافیت مهریه از مالیات، نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، تمایز میان مالیات بر خود مهریه و مالیات بر نقل و انتقال اموال است. اگر مهریه به صورت اموال غیرنقدی (مانند ملک یا خودرو) تعیین شود و پس از تملک توسط زن، وی اقدام به معامله (فروش) آن اموال نماید، در این حالت مالیات بر اصل مهریه تعلق نمی گیرد، بلکه آن معامله مشمول مالیات های مرسوم مربوط به نقل و انتقال آن مال خاص خواهد شد. به عنوان مثال، اگر مهریه زنی یک واحد آپارتمان باشد و او پس از دریافت آن، آپارتمان را بفروشد، مالیات بر نقل و انتقال ملک مطابق با قوانین مربوطه (مانند مالیات نقل و انتقال املاک) بر عهده فروشنده (زن) خواهد بود. این مالیات به دلیل معامله صورت گرفته است، نه به دلیل دریافت مهریه. به همین ترتیب، اگر مهریه به صورت سکه باشد و زن پس از دریافت، اقدام به خرید و فروش عمده سکه ها در بازار کند، این معاملات سکه ممکن است تحت شرایط خاص و بر اساس قوانین مالیاتی مربوط به معاملات طلا و سکه، مشمول مالیات شوند. اما تاکید می شود که این مالیات ها، مالیات بر خود مهریه نیستند، بلکه مالیات بر معامله یا نقل و انتقال اموالی هستند که پیش تر به عنوان مهریه دریافت شده اند.

در حال حاضر، هیچ گونه مالیاتی مستقیماً بر مهریه تعلق نمی گیرد. اما اگر اموالی که به عنوان مهریه دریافت شده اند، بعداً مورد معامله قرار گیرند، آن معاملات مشمول مالیات های مربوط به نقل و انتقال یا کسب سود خواهند بود و این مالیات ها از مالیات بر اصل مهریه متمایز هستند.

قانون جدید مالیات مهریه: طرح پیشنهادی و وضعیت تصویب

در سالیان اخیر و با افزایش چالش های ناشی از مهریه های سنگین، طرحی در مجلس شورای اسلامی مطرح شده که در رسانه ها و افکار عمومی به قانون جدید مالیات مهریه شهرت یافته است. اما درک وضعیت کنونی این طرح و تأکید بر عدم تصویب نهایی و اجرایی شدن آن، برای جلوگیری از هرگونه ابهام و سوءتفاهم بسیار مهم است.

معرفی طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه

این طرح که در اصل با عنوان طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه در مجلس شورای اسلامی مطرح و در دست بررسی است، به دنبال ایجاد تغییرات اساسی در رویه تعیین و وصول مهریه است. با وجود بحث های فراوان در مورد آن، تاکید می شود که این طرح هنوز در مراحل بررسی و چکش کاری در مجلس قرار دارد و تاکنون به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است. بنابراین، تمامی اطلاعات مربوط به نرخ های مالیاتی و نحوه پرداخت که در ادامه ارائه می شود، صرفاً بر اساس مفاد این طرح پیشنهادی است و جنبه قطعی و لازم الاجرا ندارد. هدف از مطرح شدن این طرح، نه صرفاً دریافت مالیات، بلکه ایجاد یک سازوکار کنترلی و بازدارنده برای تعیین مهریه های غیرواقعی و بسیار سنگین است.

اهداف اصلی طرح پیشنهادی

متولیان و موافقان این طرح، اهداف متعددی را برای آن متصور هستند که عمدتاً حول محور کاهش مشکلات اجتماعی و قضایی مرتبط با مهریه می چرخد. برخی از این اهداف عبارتند از:

• کاهش مهریه های سنگین و غیرواقعی: اصلی ترین هدف، جلوگیری از تعیین مهریه هایی است که از توان پرداخت زوج خارج بوده و عمدتاً جنبه نمادین یا ابزاری پیدا کرده اند.
• کاهش تعداد پرونده های قضایی مربوط به مهریه: حجم بالای پرونده های مهریه در دادگاه های خانواده، بار سنگینی بر دوش سیستم قضایی گذاشته است. این طرح به دنبال کاهش این حجم از طریق تشویق به تعیین مهریه های منطقی تر است.
• حل مشکل زندانیان مهریه: یکی از تبعات ناگوار مهریه های سنگین، زندانی شدن مردانی است که قادر به پرداخت آن نیستند. طرح جدید می تواند با کاهش مهریه های غیرقابل پرداخت، به حل این معضل کمک کند.
• تسریع روند وصول مهریه برای زنان: برخی معتقدند با منطقی شدن مهریه ها، فرآیند وصول آن برای زنان در صورت لزوم، تسهیل و تسریع خواهد شد.

دیدگاه ها و چالش های مطرح در خصوص این طرح

طرح مالیات مهریه با موافقت ها و مخالفت های زیادی روبرو شده است. موافقان، این طرح را گامی مثبت در راستای اصلاح یک معضل اجتماعی می دانند که می تواند به استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از سوءاستفاده از مهریه به عنوان اهرم فشار در زندگی زناشویی کمک کند. از دیدگاه آنان، کاهش مهریه های سنگین، نه تنها به نفع مردان است، بلکه برای زنان نیز در بلندمدت منجر به واقعی تر شدن حقوق و تعهدات می شود.

در مقابل، مخالفان این طرح نگرانی هایی را مطرح می کنند. عمده ترین نگرانی ها شامل موارد زیر است:

• محدود شدن حقوق زنان: برخی منتقدان معتقدند مهریه در بسیاری از موارد تنها ابزار حمایتی و چانه زنی برای زنان در شرایط طلاق یا سوء رفتار همسر است. وضع مالیات بر آن، می تواند این ابزار را تضعیف کرده و زنان را در موقعیت آسیب پذیرتری قرار دهد.
• پیچیدگی های اجرایی: نحوه محاسبه، زمان پرداخت و مسئولیت پرداخت مالیات در عمل می تواند پیچیدگی هایی ایجاد کند و به جای حل مشکل، خود به چالشی جدید تبدیل شود.
• افزایش هزینه های ازدواج: این مالیات، حتی اگر به صورت مشترک پرداخت شود، می تواند به مجموع هزینه های آغاز زندگی مشترک اضافه کند.
• ابهام در شمولیت: سوالاتی درباره اینکه آیا این قانون شامل مهریه های ثبت شده پیش از تصویب می شود یا خیر، مطرح است. (طبق اطلاعات موجود، قوانین مالیاتی معمولاً عطف به ماسبق نمی شوند، اما برای قطعیت نیاز به تصویب نهایی و جزئیات اجرایی است.)

میزان و نحوه محاسبه مالیات مهریه در صورت تصویب طرح پیشنهادی

همانطور که پیش تر ذکر شد، طرح مالیات مهریه هنوز به تصویب نهایی نرسیده است. با این حال، مفاد پیشنهادی آن شامل آستانه های معافیت و نرخ های پلکانی برای محاسبه مالیات است که در ادامه به تفصیل تشریح می شود. این اطلاعات برای آگاهی مخاطبان از محتوای طرحی که ممکن است در آینده اجرایی شود، ارائه می گردد.

آستانه معافیت و نرخ های پلکانی مالیات (بر اساس طرح پیشنهادی)

بر اساس طرح پیشنهادی، میزان مالیات بر مهریه به صورت پلکانی و متناسب با تعداد سکه های تعیین شده، محاسبه خواهد شد. این سازوکار با هدف تشویق زوجین به تعیین مهریه های منطقی تر و معافیت مهریه های حداقلی از پرداخت مالیات طراحی شده است:

• تا سقف ۱۴ سکه بهار آزادی: مهریه هایی که تا این سقف تعیین می شوند، به طور کامل از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. این آستانه معافیت، مهریه های عرفی و با تعداد کم را پوشش می دهد.
• از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه بهار آزادی: برای این بازه از مهریه، نرخ مالیات ۱.۱ درصد از ارزش کل مهریه در نظر گرفته شده است.
• از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه بهار آزادی: در این پله، نرخ مالیات به ۲ درصد از ارزش کل مهریه افزایش می یابد.
• نسبت به مازاد ۲۰۰ سکه بهار آزادی: برای مهریه های بسیار سنگین که از ۲۰۰ سکه تجاوز می کنند، نرخ مالیات ۱۵ درصد از ارزش کل مهریه اعمال خواهد شد.

برای درک بهتر این نرخ ها، جدول زیر به عنوان یک مثال فرضی با در نظر گرفتن سال ۱۴۰۴ ارائه شده است (با توجه به اینکه نرخ دقیق ارزش سکه در آینده متغیر است، این جدول صرفاً جنبه آموزشی دارد):

تعداد سکه مهریه (بهار آزادی)	وضعیت مالیاتی (بر اساس طرح پیشنهادی)	نرخ مالیات (از ارزش کل مهریه)
تا ۱۴ سکه	معاف از مالیات	۰٪
از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه	مشمول مالیات	۱.۱٪
از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه	مشمول مالیات	۲٪
بیش از ۲۰۰ سکه	مشمول مالیات	۱۵٪

فرمول محاسبه مالیات مهریه

برای محاسبه مالیات مهریه در صورت تصویب طرح پیشنهادی، می توان از فرمول زیر استفاده کرد:

مالیات مهریه = نرخ مالیات × (ارزش کل مهریه / ۱۰۰)

در این فرمول، ارزش کل مهریه به معنای ارزش روز تعداد سکه های تعیین شده در زمان ثبت عقد است. نرخ مالیات نیز بر اساس پله های پلکانی فوق الذکر تعیین می گردد.

مثال های عملی برای محاسبه مالیات

برای روشن شدن نحوه محاسبه، چند مثال با فرض یک ارزش فرضی برای هر سکه (مثلاً ۴۰ میلیون تومان) در نظر می گیریم:

• مثال ۱: مهریه ۵۰ سکه

  فرض کنید مهریه تعیین شده ۵۰ سکه بهار آزادی و ارزش هر سکه ۴۰ میلیون تومان باشد. ارزش کل مهریه: ۵۰ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان. این مقدار در بازه ۱۵ تا ۱۰۰ سکه قرار می گیرد، بنابراین نرخ مالیات ۱.۱٪ است.

  مالیات مهریه: ۱.۱٪ × ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان.

• مثال ۲: مهریه ۱۵۰ سکه

  فرض کنید مهریه ۱۵۰ سکه بهار آزادی و ارزش هر سکه ۴۰ میلیون تومان باشد. ارزش کل مهریه: ۱۵۰ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۶,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان. این مقدار در بازه ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه قرار می گیرد، بنابراین نرخ مالیات ۲٪ است.

  مالیات مهریه: ۲٪ × ۶,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان.

• مثال ۳: مهریه ۳۰۰ سکه

  فرض کنید مهریه ۳۰۰ سکه بهار آزادی و ارزش هر سکه ۴۰ میلیون تومان باشد. ارزش کل مهریه: ۳۰۰ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان. این مقدار در بازه مازاد ۲۰۰ سکه قرار می گیرد، بنابراین نرخ مالیات ۱۵٪ است.

  مالیات مهریه: ۱۵٪ × ۱۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان.

این مثال ها نشان می دهند که با افزایش تعداد سکه ها، نه تنها مبلغ پایه مهریه افزایش می یابد، بلکه نرخ مالیات نیز به صورت تصاعدی بالا می رود که می تواند رقم قابل توجهی را به زوجین تحمیل کند. این امر به عنوان یک بازدارنده برای تعیین مهریه های سنگین عمل می کند.

مالیات مهریه بر عهده کیست؟ (در صورت تصویب طرح جدید)

یکی از پرسش های اساسی در مورد هر نوع مالیات، تعیین مسئول پرداخت آن است. در خصوص مالیات مهریه، بر اساس طرح پیشنهادی، سازوکاری برای پرداخت آن در نظر گرفته شده است که با هدف ایجاد عدالت و تشویق به تعیین مهریه های منطقی تر طراحی گردیده است.

طبق طرح پیشنهادی قانون جدید مالیات مهریه، مسئولیت پرداخت مالیات بر عهده مشترک زوجین (زن و مرد) به صورت ۵۰-۵۰ خواهد بود. به این معنا که هر یک از طرفین عقد نکاح، نیمی از مبلغ مالیات متعلقه را بر عهده خواهند گرفت و ملزم به پرداخت آن هستند. این رویکرد از چند جهت قابل تحلیل و توجیه است:

• ایجاد عدالت: این تقسیم وظیفه، با هدف برقراری عدالت و مساوات میان زن و شوهر در ابتدای زندگی مشترک صورت می گیرد. از آنجا که مهریه یک توافق دوجانبه است، پرداخت مالیات ناشی از آن نیز به صورت دوجانبه تلقی می شود.
• تشویق به توافق بر سر مهریه های منطقی: زمانی که هر دو طرف، بار مالی پرداخت مالیات بر مهریه را بر دوش می کشند، احتمالاً با احتیاط بیشتری نسبت به تعیین مهریه های سنگین اقدام خواهند کرد. این امر می تواند زوجین را تشویق کند تا بر سر میزان مهریه ای توافق کنند که هم با وضعیت مالی و اجتماعی آن ها سازگار باشد و هم بار مالیاتی کمتری را به همراه داشته باشد. در واقع، این مکانیزم به عنوان یک بازدارنده اقتصادی برای تعیین مهریه های غیرواقعی عمل می کند.
• کاهش تنش ها: در بسیاری از موارد، اختلافات مالی یکی از ریشه های اصلی تنش ها در روابط زناشویی است. با تقسیم عادلانه مسئولیت پرداخت مالیات در ابتدای عقد، می توان از بروز اختلافات احتمالی در آینده بر سر این موضوع جلوگیری کرد و زمینه را برای شروع یک زندگی مشترک با تفاهم مالی بیشتر فراهم آورد.

این رویکرد نشان می دهد که هدف قانون گذار از این طرح، صرفاً کسب درآمد مالیاتی نیست، بلکه بیشتر جنبه تنظیمی و حمایتی دارد تا با مدیریت ریسک های مالی و اجتماعی، به استحکام خانواده کمک کند و از بار پرونده های قضایی مرتبط با مهریه بکاهد.

زمان پرداخت مالیات مهریه (در صورت تصویب طرح جدید)

یکی دیگر از جزئیات مهم در طرح پیشنهادی مالیات مهریه، تعیین زمان و نحوه پرداخت این مالیات است. شفافیت در این زمینه برای زوجین و دفاتر اسناد رسمی که مسئولیت ثبت عقد را بر عهده دارند، حیاتی است.

بر اساس مفاد طرح پیشنهادی قانون جدید مالیات مهریه، زمان پرداخت مالیات مهریه، هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی تعیین شده است. این بدان معناست که در صورتی که طرح مذکور به تصویب نهایی برسد و اجرایی شود، زوجین در لحظه مراجعه به دفترخانه برای ثبت رسمی ازدواج و درج مهریه در سند، ملزم به پرداخت مالیات متعلقه خواهند بود. اهمیت پرداخت این مالیات در زمان عقد بسیار بالاست، چرا که طرح پیشنهادی مقرر می دارد عدم پرداخت مالیات، مانع از صدور سند ازدواج خواهد شد. به عبارت دیگر، تا زمانی که مبلغ مالیات بر اساس تعداد سکه های مهریه و نرخ های پلکانی مربوطه پرداخت نشود، دفترخانه مجاز به صدور سند رسمی ازدواج نخواهد بود.

نکته قابل توجه دیگر در این طرح، به وضعیت مهریه های اقساطی مربوط می شود. حتی اگر مهریه به صورت عندالمطالبه یا به صورت اقساطی (مثلاً هر سال چند سکه) تعیین شده باشد، مالیات آن باید به صورت یک جا و در زمان ثبت عقد پرداخت شود. این امر به دلیل جلوگیری از پیچیدگی های اداری و مالیاتی ناشی از پیگیری وصول اقساط مالیات در طول زمان است. هدف این بند نیز اطمینان از وصول کامل مالیات در زمان مشخص و شفافیت در فرآیند اداری است.

پرداخت مالیات در زمان عقد، مزایایی نیز دارد، از جمله اینکه:

• مسئولیت پرداخت به وضوح در همان ابتدا مشخص می شود.
• از بروز اختلافات مالیاتی در آینده جلوگیری می گردد.
• می تواند به عنوان یک عامل بازدارنده مؤثر برای تعیین مهریه های بسیار سنگین عمل کند، چرا که زوجین در همان ابتدای زندگی مشترک با بار مالیاتی آن روبرو می شوند.

این تدابیر، نشان دهنده تلاش برای ایجاد یک سیستم مالیاتی شفاف و کارآمد در مورد مهریه است که هم جنبه حمایتی و تنظیمی دارد و هم فرآیندهای اداری را تسهیل می کند.

تأثیرات و پیامدهای احتمالی تصویب قانون جدید مالیات مهریه

تصویب و اجرای طرح قانون جدید مالیات مهریه می تواند پیامدهای عمیق و گسترده ای در ابعاد مختلف اجتماعی، حقوقی و اقتصادی کشور داشته باشد. درک این تأثیرات به تحلیل جامع تر این طرح کمک می کند.

تأثیر بر آمار مهریه های تعیین شده

مهم ترین و مستقیم ترین تأثیر این قانون، احتمالاً بر آمار و ارقام مهریه های تعیین شده خواهد بود. با اعمال نرخ های پلکانی مالیاتی، به ویژه برای مهریه های سنگین، می توان انتظار داشت که زوجین تمایل کمتری به تعیین تعداد سکه های بسیار بالا داشته باشند. پرداخت مبالغ قابل توجه به عنوان مالیات در ابتدای زندگی مشترک، می تواند عامل بازدارنده ای قوی باشد. این امر می تواند منجر به کاهش متوسط مهریه های ثبت شده و حرکت به سمت مهریه هایی با تعداد سکه منطقی تر و در توان زوجین شود. در نتیجه، از همان ابتدا، بنیان مالی خانواده با تعهدات واقع بینانه تری شکل خواهد گرفت.

کاهش مراجعه به دادگاه ها و سرعت بخشی به روند دادرسی

یکی از اهداف کلیدی این طرح، کاهش حجم پرونده های مهریه در سیستم قضایی است. مهریه های سنگین و عدم توانایی زوج در پرداخت آن، اغلب منجر به تشکیل پرونده های طولانی مدت و پرهزینه در دادگاه ها می شود. با کاهش مهریه های غیرواقعی، انتظار می رود تعداد پرونده های مربوط به مطالبه مهریه کاهش یابد. این امر نه تنها بار دوش قوه قضاییه را سبک تر می کند، بلکه می تواند به سرعت بخشی روند دادرسی در سایر پرونده ها نیز کمک کند. علاوه بر این، در مواردی که مهریه واقعی و قابل وصول باشد، روند مطالبه و اجرای آن نیز می تواند سریع تر و با موانع کمتری صورت گیرد.

جلوگیری از زندانی شدن مردان به دلیل مهریه

معضل زندانی شدن مردان به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه، یکی از چالش های اجتماعی جدی در سالیان اخیر بوده است. این وضعیت علاوه بر آسیب های فردی و خانوادگی، هزینه های زیادی را نیز به دولت و سیستم زندان ها تحمیل می کند. با کاهش مهریه های سنگین و غیرقابل پرداخت از طریق مکانیسم مالیاتی، انتظار می رود تعداد مردانی که به دلیل مهریه به زندان می افتند، به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد. این امر می تواند به حفظ کرامت انسانی، جلوگیری از فروپاشی خانواده ها و کاهش بار مالی و اجتماعی ناشی از این پدیده کمک کند.

پیامدهای اجتماعی و فرهنگی

ورود مالیات به بحث مهریه می تواند پیامدهای عمیق تری در سطوح اجتماعی و فرهنگی داشته باشد. از یک سو، ممکن است به تغییر نگرش جامعه نسبت به مهریه به عنوان یک اهرم مالی صرف کمک کند و آن را بیشتر به سمت ماهیت اصلی اش یعنی یک هدیه و پشتوانه مالی منطقی سوق دهد. این تغییر دیدگاه می تواند به تقویت ارزش های معنوی در ازدواج کمک کند. از سوی دیگر، ممکن است در ابتدا با مقاومت های فرهنگی روبرو شود، چرا که مهریه سنگین در برخی جوامع به عنوان نمادی از موقعیت اجتماعی یا تضمینی برای آینده زن تلقی می شود. با این حال، در بلندمدت، می تواند به عادی سازی مهریه های معقول و قابل پرداخت کمک کرده و به کاهش توقعات غیرواقعی دامن بزند. این تغییرات، در نهایت به سمت ایجاد یک بستر پایدارتر و واقع بینانه تر برای ازدواج و خانواده در ایران حرکت خواهد کرد.

نتیجه گیری و توصیه های نهایی

مالیات مهریه قانون جدید یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز در نظام حقوقی و اجتماعی ایران است که توجه بسیاری از افراد، از زوجین در آستانه ازدواج تا وکلا و مشاوران حقوقی را به خود جلب کرده است. بررسی ها نشان می دهد که در حال حاضر، بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، هیچ گونه مالیاتی به مهریه (اعم از منقول و غیرمنقول) تعلق نمی گیرد و دریافت آن از هر حیث معاف از مالیات است. تنها استثنا در این زمینه، مربوط به مالیات نقل و انتقال اموالی است که به عنوان مهریه دریافت شده و پس از آن مورد معامله قرار می گیرند، که این مالیات به خود مهریه ارتباطی ندارد و مالیات بر معامله محسوب می شود.

با این وجود، طرحی با عنوان اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است که در صورت تصویب نهایی، وضعیت مالیاتی مهریه را دگرگون خواهد کرد. بر اساس مفاد پیشنهادی این طرح، مهریه هایی تا سقف ۱۴ سکه بهار آزادی از مالیات معاف خواهند بود، اما برای مهریه های بیشتر از این مقدار، نرخ های پلکانی مالیاتی از ۱.۱ درصد تا ۱۵ درصد از ارزش کل مهریه اعمال خواهد شد. این مالیات، در صورت تصویب قانون، به صورت مشترک و ۵۰-۵۰ بر عهده زوجین است و باید در زمان ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی و به صورت یک جا پرداخت شود، به گونه ای که عدم پرداخت آن می تواند مانع از صدور سند ازدواج شود. هدف اصلی این طرح، کاهش مهریه های سنگین، کم کردن پرونده های قضایی مرتبط، جلوگیری از زندانی شدن مردان و ایجاد تعادل بیشتر در روابط خانوادگی است.

تاکید مجدد بر این نکته ضروری است که قانون جدید مالیات مهریه و تمامی مفاد و جزئیات مربوط به نرخ ها و زمان پرداخت آن، کماکان در مرحله طرح پیشنهادی قرار دارد و هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده و اجرایی نشده است. بنابراین، تا اطلاع ثانوی، مهریه در ایران همچنان از مالیات معاف است. این ابهام در وضعیت قانون، لزوم هوشیاری و آگاهی مستمر از آخرین تحولات را دوچندان می کند.

با توجه به اهمیت حقوقی و مالی این موضوع، به تمامی مخاطبان محترم توصیه می شود:

• اخبار و اطلاعیه های رسمی مراجع ذی صلاح، به ویژه مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه، را به دقت پیگیری نمایند تا از آخرین وضعیت تصویب یا عدم تصویب این طرح مطلع شوند.
• در صورت بروز هرگونه ابهام یا نیاز به اطلاعات دقیق تر در موارد خاص فردی، حتماً با وکلای مجرب یا مشاوران حقوقی متخصص در امور خانواده و مالیات مشورت کنند.

در نهایت، آگاهی از قوانین و طرح های پیشنهادی، به افراد کمک می کند تا با دیدی بازتر و اطلاعات کامل تر، نسبت به حقوق و تعهدات خود در رابطه با مهریه تصمیم گیری نمایند و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کنند.