نمونه سفته پر شده

تکمیل صحیح سفته از بروز مشکلات حقوقی و سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کند و اطمینان از اعتبار آن را فراهم می آورد. این سند تجاری، ابزاری مهم برای تضمین تعهدات مالی است.

سفته، به عنوان یکی از مهم ترین اسناد تجاری در مبادلات اقتصادی، نقش حیاتی در ایجاد اطمینان و تسهیل معاملات ایفا می کند. از قراردادهای استخدام و ضمانت گرفته تا تعهدات مالی و وام های خرد، سفته همواره به عنوان یک ابزار قدرتمند مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، ارزش و اعتبار این سند تا حد زیادی به نحوه صحیح و دقیق تکمیل آن وابسته است. یک سفته که به درستی پر نشده باشد، می تواند دارنده آن را در مسیر وصول طلب با چالش های جدی مواجه سازد یا صادرکننده را در معرض سوءاستفاده قرار دهد. پیچیدگی های حقوقی و جزئیات ظریفی که در تکمیل این سند وجود دارد، اهمیت درک کامل آن را دوچندان می کند. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و کاربردی، به بررسی تمامی ابعاد تکمیل سفته می پردازد و با ارائه نمونه های عملی، فرآیند پر کردن سفته را برای کاربردهای مختلف به صورت گام به گام و شفاف تشریح می کند. هدف نهایی، توانمندسازی افراد و کسب وکارها برای استفاده صحیح و مطمئن از این ابزار قانونی است.

آشنایی با سفته، اجزا و نکات حقوقی پایه

برای استفاده مؤثر و ایمن از سفته، درک عمیق ماهیت، کاربردها و ساختار حقوقی آن ضروری است. شناخت مفاهیم پایه، اجزای تشکیل دهنده و تفاوت های آن با سایر اسناد تجاری، گام نخست در استفاده صحیح از این سند است.

سفته چیست؟ (تعریف حقوقی و کاربردها)

سفته یا فته طلب یک سند تجاری است که بر اساس آن، صادرکننده سفته تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مقرر (تاریخ سررسید) یا عندالمطالبه (به محض درخواست) به دارنده سفته پرداخت کند. این سند ریشه در ماده 307 قانون تجارت ایران دارد و کاربردهای وسیعی در معاملات تجاری و شخصی پیدا کرده است. سفته ابزاری منعطف برای تضمین پرداخت بدهی، ضمانت حسن انجام کار، پشتوانه قراردادهای کاری، پرداخت اقساط وام، یا حتی به عنوان وثیقه در برخی تعهدات است. مزیت اصلی سفته در سادگی صدور و سهولت در انتقال آن نهفته است، که این ویژگی ها آن را به انتخابی محبوب برای تضمین تعهدات تبدیل کرده است.

مقایسه سفته با چک: تفاوت های کلیدی

اگرچه سفته و چک هر دو از اسناد تجاری محسوب می شوند و شباهت هایی در برخی کارکردها دارند، اما تفاوت های حقوقی و اجرایی مهمی بین آن ها وجود دارد:

• مرجع صدور: چک توسط بانک صادر می شود و مستلزم وجود حساب بانکی است، در حالی که سفته توسط خود شخص صادر و امضا می شود و نیازی به حساب بانکی ندارد.
• جنبه کیفری: عدم پرداخت چک در موعد مقرر می تواند دارای جنبه کیفری باشد (در صورت رعایت شرایط قانونی)، اما عدم پرداخت سفته تنها جنبه حقوقی دارد و جنبه کیفری ندارد.
• قابلیت صدور در وجه حامل: هر دو سند می توانند در وجه حامل صادر شوند، اما خطرات سفته در وجه حامل به دلیل عدم نیاز به احراز هویت دارنده، بیشتر است.
• مهلت مطالبه: برای بهره مندی از مزایای قانونی سفته (مانند مسئولیت تضامنی ظهرنویسان)، دارنده باید ظرف مهلت مقرر (معمولاً یک سال از تاریخ سررسید) نسبت به واخواست آن اقدام کند. در مورد چک، مهلت طرح دعوای کیفری و حقوقی متفاوت است.
• مالیات: سفته هنگام خرید دارای مالیات بر سفته است که بر روی برگه درج شده و قیمت آن را تشکیل می دهد.

مزایا و معایب استفاده از سفته

همانند هر ابزار حقوقی دیگری، سفته نیز دارای مزایا و معایبی است که درک آن ها برای تصمیم گیری آگاهانه ضروری است:

مزایا	معایب
سهولت تهیه و دسترسی برای عموم (بدون نیاز به حساب بانکی)	نداشتن جنبه کیفری در صورت عدم پرداخت
قابلیت انتقال از طریق ظهرنویسی	خطرات احتمالی سفته سفید امضا و در وجه حامل
امکان واخواست و توقیف اموال صادرکننده (در صورت رعایت مهلت)	نیاز به رعایت دقیق جزئیات حقوقی برای حفظ اعتبار تجاری
مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان در مقابل دارنده	پیچیدگی های حقوقی در مراحل وصول و واخواست

اجزای اصلی یک برگ سفته خام

شناخت اجزای مختلف یک برگ سفته خام، اولین گام در تکمیل صحیح آن است. هر بخش از سفته دارای اهمیت حقوقی خاصی است و باید با دقت تکمیل شود.

1. مبلغ اسمی (سقف اعتبار سفته): در بالای هر برگ سفته، مبلغی به عنوان مبلغ اسمی یا سقف اعتبار سفته درج شده است (مثلاً 1,000,000 ریال یا 10,000,000 ریال). مبلغ تعهدی که در سفته درج می کنید، نمی تواند از این مبلغ بیشتر باشد.
2. فضای درج مبلغ تعهدی (به عدد و حروف): این قسمت مهم ترین بخش سفته است که مبلغ دقیق تعهد را ابتدا به عدد و سپس به حروف باید در آن نوشت. تطابق کامل این دو ضروری است.
3. قسمت تاریخ صدور: محلی برای درج تاریخ دقیق روز، ماه و سال صدور سفته.
4. قسمت تاریخ پرداخت (سررسید): در این بخش، تاریخ مشخصی برای پرداخت وجه سفته تعیین می شود. اگر این قسمت خالی بماند، سفته عندالمطالبه محسوب می شود.
5. قسمت در وجه: نام و مشخصات دقیق گیرنده وجه یا ذینفع سفته در این قسمت نوشته می شود. این فرد می تواند یک شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
6. قسمت نام و مشخصات صادرکننده: اطلاعات کامل صادرکننده سفته (نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس و شماره تماس) در این بخش باید درج شود.
7. محل امضا: امضای صادرکننده سفته، سندیت و اعتبار حقوقی آن را تضمین می کند.
8. شماره سفته: هر برگ سفته دارای یک شماره سریال منحصر به فرد است که در بالای آن درج شده است. این شماره برای شناسایی و پیگیری سفته اهمیت دارد.

نکات عمومی و حقوقی ضروری قبل از تکمیل سفته

پیش از شروع به پر کردن سفته، توجه به برخی نکات حقوقی و عملی، می تواند از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند.

• از کجا سفته تهیه کنیم؟ توصیه اکید می شود که سفته را تنها از شعب بانک ملی ایران تهیه کنید. خرید سفته از دکه های روزنامه فروشی یا دستفروش ها، علاوه بر اینکه ممکن است منجر به پرداخت مبلغی بیشتر از نرخ مصوب شود، خطر دریافت سفته های تقلبی یا فاقد اعتبار را نیز به همراه دارد.
• هشدار جدی: چرا نباید سفته سفید امضا بدهیم؟ صدور سفته به صورت سفید امضا، به این معنا که تنها امضای صادرکننده پای آن باشد و سایر بخش ها خالی بماند، یکی از بزرگترین خطاهای حقوقی و تجاری است. در چنین حالتی، دارنده سفته می تواند هر مبلغ، تاریخ، و مشخصاتی را در آن درج کرده و حتی آن را به شخص ثالث منتقل کند، که این امر می تواند منجر به سوءاستفاده های گسترده و تحمیل تعهدات سنگین و ناخواسته به صادرکننده شود. اکیداً توصیه می شود که هرگز سفته ای را به صورت سفید امضا صادر نکنید و در صورت اجبار، حتماً تمامی بخش های ضروری آن را تکمیل نمایید.
• اهمیت نگهداری دقیق از سفته پس از تکمیل: سفته پس از تکمیل، یک سند مالی معتبر است. دارنده باید آن را در محلی امن نگهداری کند و صادرکننده نیز پس از ایفای تعهد، حتماً اصل سفته را از دارنده دریافت و از بین ببرد. دریافت رسید بابت سفته ای که به عنوان ضمانت یا بابت تعهد خاصی صادر شده، نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

تکمیل صحیح و دقیق تمامی اجزای سفته، از جمله مبلغ به عدد و حروف، تاریخ صدور و سررسید، و مشخصات طرفین، سنگ بنای اعتبار حقوقی آن است و از هرگونه ابهام یا سوءاستفاده جلوگیری می کند.

نحوه پر کردن سفته: راهنمای گام به گام

پر کردن سفته نیازمند دقت و رعایت جزئیات است. هر گام باید با آگاهی کامل از تبعات حقوقی آن انجام شود. در ادامه، مراحل تکمیل یک برگ سفته به صورت گام به گام توضیح داده می شود.

گام 1: درج مبلغ سفته

مهم ترین قسمت سفته، مبلغ تعهدی است که در آن قید می شود. این مبلغ باید به دو صورت عددی و حروفی در قسمت های مشخص شده درج گردد. برای جلوگیری از هرگونه ابهام یا تغییر احتمالی، بهتر است در هنگام نوشتن مبلغ به عدد، در ابتدا و انتهای آن علامت (مانند #) قرار دهید. مبلغ حروفی نیز باید کاملاً خوانا و بدون خط خوردگی نوشته شود و با مبلغ عددی مطابقت کامل داشته باشد. لازم به ذکر است که مبلغ تعهدی به هیچ عنوان نباید از مبلغ اسمی که بر روی سفته (در قسمت بالای آن) قید شده است، بیشتر باشد. در صورت مغایرت بین مبلغ عددی و حروفی، معمولاً مبلغ حروفی معتبر تلقی می شود.

گام 2: تکمیل تاریخ صدور سفته

تاریخ صدور سفته، روزی است که سفته توسط صادرکننده امضا و تحویل دارنده می شود. این تاریخ باید شامل روز، ماه و سال باشد و به صورت دقیق و خوانا در محل مربوطه درج گردد. تاریخ صدور از این جهت اهمیت دارد که مبنای محاسبه برخی مهلت های قانونی (مانند مهلت واخواست) قرار می گیرد. در برخی موارد، برای افزایش اعتبار، تاریخ صدور نیز به حروف نوشته می شود.

گام 3: تعیین تاریخ پرداخت (سررسید)

تاریخ سررسید، موعدی است که صادرکننده متعهد به پرداخت وجه سفته می شود. در این بخش دو حالت وجود دارد:

• سفته با تاریخ معین: در این حالت، یک تاریخ دقیق (روز، ماه و سال) برای پرداخت وجه سفته درج می شود. صادرکننده مکلف است در همان تاریخ وجه را پرداخت کند.
• سفته عندالمطالبه: اگر در قسمت تاریخ پرداخت، تاریخ مشخصی درج نشود یا عبارت عندالمطالبه نوشته شود، سفته در هر زمانی که دارنده آن را مطالبه کند، قابل پرداخت است. این نوع سفته، ریسک بیشتری برای صادرکننده دارد، زیرا ممکن است دارنده در هر زمان و بدون اطلاع قبلی، اقدام به مطالبه وجه کند. در سفته های ضمانتی، معمولاً تاریخ سررسید درج نمی شود و سفته عندالمطالبه یا بابت ضمانت قید می شود.

گام 4: مشخصات گیرنده وجه (در وجه…)

این بخش مشخص می کند که وجه سفته به چه کسی باید پرداخت شود. این قسمت از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است و باید با دقت فراوان تکمیل شود:

• شخص حقیقی: نام و نام خانوادگی کامل، کد ملی، آدرس و شماره تماس شخص گیرنده وجه باید به طور دقیق درج شود.
• شخص حقوقی: نام کامل شرکت یا مؤسسه، شناسه ملی (در صورت وجود)، شماره ثبت و آدرس آن باید قید گردد.
• سفته در وجه حامل: اگر در این بخش عبارت در وجه حامل درج شود یا کلاً خالی بماند، هر شخصی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند. این نوع سفته بسیار خطرناک است، زیرا در صورت مفقود شدن یا سرقت، می تواند به راحتی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. توصیه اکید می شود تا حد امکان از صدور سفته در وجه حامل خودداری کنید.
• مفهوم حواله کرد: در قانون تجارت، سفته می تواند در وجه … یا به حواله کرد او صادر شود. وجود عبارت حواله کرد به دارنده سفته این اختیار را می دهد که با ظهرنویسی، سفته را به شخص دیگری منتقل کند. در صورت عدم درج حواله کرد، باز هم سفته قابلیت انتقال دارد مگر اینکه صادرکننده صراحتاً انتقال آن را منع کرده باشد.

گام 5: مشخصات صادرکننده سفته

مشخصات صادرکننده سفته باید به طور کامل و دقیق در محل مربوطه درج شود. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس و شماره تماس است. درج آدرس دقیق صادرکننده در پیگیری های قانونی احتمالی، حائز اهمیت است.

گام 6: امضا و مهر صادرکننده

امضای صادرکننده، مهم ترین رکن برای اعتبار یک سفته است. سفته بدون امضای صادرکننده، فاقد اعتبار تجاری است. امضا باید توسط خود صادرکننده صورت گیرد و با امضای مندرج در سایر اسناد شناسایی او مطابقت داشته باشد. در مواردی که صادرکننده یک شخص حقوقی (شرکت) باشد، علاوه بر امضای صاحبان امضای مجاز (طبق اساسنامه شرکت)، مهر شرکت نیز باید بر روی سفته درج شود. عدم تطابق امضا یا عدم وجود مهر در سفته های شرکتی، می تواند در مراحل وصول وجه سفته مشکلات جدی ایجاد کند.

نمونه سفته پر شده برای کاربردهای رایج

برای روشن شدن فرآیند تکمیل سفته، در این بخش به ارائه نمونه های فرضی برای پر کردن سفته در کاربردهای متداول می پردازیم. از آنجا که امکان ارائه تصویر واقعی وجود ندارد، توضیحات متنی دقیق ارائه می شود که فرض بر آن است که روی یک سفته خام پیاده سازی شده است.

نمونه 1: سفته پر شده جهت ضمانت (ضمانت حسن انجام کار یا استخدام)

این نوع سفته برای تضمین وفاداری، حسن انجام کار، یا عدم ایجاد خسارت توسط یک کارمند یا پیمانکار صادر می شود. نکات کلیدی در تکمیل آن بسیار حائز اهمیت است:

توضیحات تکمیلی و نکات حیاتی:

• مبلغ سفته: به عنوان مثال، فرض کنید سفته ای با سقف اعتبار 100,000,000 ریال (ده میلیون تومان) را پر می کنیم.

  مبلغ عددی: #100,000,000# ریال

  مبلغ حروفی: یکصد میلیون ریال

• تاریخ صدور: تاریخ روزی که سفته را امضا و تحویل می دهید.

  به عنوان مثال: 1403/05/20

• تاریخ پرداخت (سررسید): این بخش بسیار مهم است. در سفته های ضمانت، معمولاً تاریخ سررسید مشخصی درج نمی شود. در این قسمت عبارت عندالمطالبه یا بابت ضمانت قید می شود. بهتر است عبارت دقیق دلیل صدور ضمانت را نیز اینجا یا پشت سفته بنویسید.

  به عنوان مثال: عندالمطالبه، بابت ضمانت حسن انجام کار و تعهدات قراردادی استخدام مورخ 1403/05/20

• مشخصات گیرنده وجه (در وجه…): نام و مشخصات کارفرما یا شرکت دریافت کننده سفته.

  اگر شخص حقیقی: در وجه آقای/خانم [نام کامل کارفرما] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی کارفرما] و آدرس [آدرس دقیق کارفرما].

  اگر شخص حقوقی: در وجه شرکت [نام کامل شرکت] به شماره ثبت [شماره ثبت شرکت] و شناسه ملی [شناسه ملی شرکت] به نمایندگی آقای/خانم [نام نماینده].

• مشخصات صادرکننده سفته: اطلاعات شما به عنوان کارمند یا صادرکننده سفته.

  نام و نام خانوادگی: [نام کامل شما] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی شما] و آدرس [آدرس دقیق شما].

• امضا و مهر: امضای شما در محل مربوطه. در صورت نیاز (که معمولاً برای اشخاص حقوقی است)، مهر نیز باید درج شود.
• نکات تکمیلی حیاتی:
  • در قرارداد استخدام، حتماً شماره سفته و شرایط دقیق اجرای آن (یعنی در چه صورت کارفرما حق دارد سفته را به اجرا بگذارد) ذکر شود.
  • رسید بابت سفته ضمانت دریافت کنید که در آن شماره سفته، مبلغ و دلیل صدور آن قید شده باشد.
  • از درج تاریخ سررسید مشخص در سفته ضمانت اکیداً خودداری کنید، مگر اینکه هدف از آن پوشش تعهد خاصی تا یک تاریخ معین باشد.

نمونه 2: سفته پر شده برای پرداخت بدهی/تعهد مالی (با تاریخ سررسید مشخص)

این سفته برای تضمین پرداخت مبلغ مشخصی در یک تاریخ معین، مثلاً بابت خرید کالا، خدمات یا بازپرداخت یک بدهی ساده صادر می شود.

توضیحات تکمیلی و نکات حیاتی:

• مبلغ سفته: مبلغ دقیق بدهی یا تعهد.

  مبلغ عددی: #50,000,000# ریال

  مبلغ حروفی: پنجاه میلیون ریال

• تاریخ صدور: تاریخ روزی که سفته صادر می شود.

  به عنوان مثال: 1403/06/10

• تاریخ پرداخت (سررسید): تاریخ دقیق و مشخصی که بدهی باید پرداخت شود.

  به عنوان مثال: 1403/08/10

• مشخصات گیرنده وجه (در وجه…): نام و مشخصات کامل طلبکار.

  به عنوان مثال: در وجه آقای/خانم [نام کامل طلبکار] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی طلبکار] و آدرس [آدرس دقیق طلبکار].

• مشخصات صادرکننده سفته: نام و مشخصات کامل بدهکار.

  نام و نام خانوادگی: [نام کامل بدهکار] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی بدهکار] و آدرس [آدرس دقیق بدهکار].

• امضا و مهر: امضای بدهکار در محل مربوطه.
• نکات تکمیلی حیاتی:
  • در صورت نیاز، می توانید دلیل صدور سفته (مثلاً بابت خرید [نام کالا]) را به اختصار در سفته یا پشت آن ذکر کنید.
  • پس از پرداخت وجه سفته در تاریخ سررسید، حتماً سفته را از دارنده دریافت کرده و از بین ببرید.

نمونه 3: سفته پر شده برای وام یا قرض الحسنه (با ذکر گیرنده مشخص)

این سفته برای تضمین بازپرداخت مبلغ وام یا قرض الحسنه در یک یا چند مرحله صادر می شود.

توضیحات تکمیلی و نکات حیاتی:

• مبلغ سفته: مبلغ کل وام یا قرض الحسنه.

  مبلغ عددی: #200,000,000# ریال

  مبلغ حروفی: دویست میلیون ریال

• تاریخ صدور: تاریخ اعطای وام و صدور سفته.

  به عنوان مثال: 1403/07/01

• تاریخ پرداخت (سررسید): می تواند تاریخ سررسید مشخصی باشد (در صورت بازپرداخت یکجا) یا عندالمطالبه (در صورت توافق بر بازپرداخت انعطاف پذیر).

  به عنوان مثال: 1404/07/01 (در صورت سررسید یکساله) یا عندالمطالبه (در صورت توافق).

• مشخصات گیرنده وجه (در وجه…): نام و مشخصات کامل وام دهنده.

  به عنوان مثال: در وجه آقای/خانم [نام کامل وام دهنده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی وام دهنده] و آدرس [آدرس دقیق وام دهنده].

• مشخصات صادرکننده سفته: نام و مشخصات کامل وام گیرنده.

  نام و نام خانوادگی: [نام کامل وام گیرنده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی وام گیرنده] و آدرس [آدرس دقیق وام گیرنده].

• امضا و مهر: امضای وام گیرنده در محل مربوطه.
• نکات تکمیلی حیاتی:
  • حتماً یک قرارداد وام یا قرض الحسنه بین طرفین تنظیم شود که در آن جزئیات وام (مبلغ، نرخ سود/کارمزد، نحوه بازپرداخت، شماره سفته و شرایط اجرای آن) به دقت ذکر شود.
  • در صورت بازپرداخت اقساطی، می توان به جای یک سفته بزرگ، چند سفته کوچک تر به تاریخ های مختلف صادر کرد یا در پشت همین سفته، به صورت ظهرنویسی، شماره قرارداد و جزئیات بازپرداخت را قید نمود.
  • پس از هر پرداخت، رسید معتبر دریافت کرده و در پایان، سفته اصلی را بازپس بگیرید.

نکات پیشرفته و مسائل حقوقی تکمیلی سفته

فراتر از تکمیل اولیه سفته، آشنایی با مفاهیم پیشرفته تر حقوقی می تواند در حفظ منافع دارنده و صادرکننده این سند تجاری بسیار مؤثر باشد. مواردی نظیر ظهرنویسی، مسئولیت تضامنی و واخواست، ابعاد پیچیده تری از کاربرد سفته را شامل می شوند.

ظهرنویسی سفته (Endorsement)

ظهرنویسی به معنای نوشتن عباراتی در پشت سفته (ظهر سفته) است که می تواند به دلایل مختلفی انجام شود. این عمل باعث انتقال حقوق و تعهدات مربوط به سفته از یک فرد به فرد دیگر می شود. ظهرنویسی باید حتماً به امضای ظهرنویس (فردی که سفته را منتقل می کند) برسد.

• ظهرنویسی برای انتقال: رایج ترین نوع ظهرنویسی است که به موجب آن دارنده سفته، حقوق خود را نسبت به سفته به شخص دیگری منتقل می کند. در این حالت، سفته از دارنده قبلی به دارنده جدید منتقل شده و دارنده جدید حق مطالبه وجه سفته را پیدا می کند. اگر در سفته عبارت حواله کرد قید شده باشد، انتقال از طریق ظهرنویسی با سهولت بیشتری انجام می پذیرد.
• ظهرنویسی برای وکالت: در این نوع ظهرنویسی، دارنده سفته به شخص دیگری وکالت می دهد تا به نمایندگی از او وجه سفته را وصول کند. در این حالت، مالکیت سفته منتقل نمی شود و وکیل صرفاً مأمور وصول است. عبارت هایی نظیر برای وصول یا به عنوان وکیل در ظهر سفته قید می شود.
• ظهرنویسی برای ضمانت (وثیقه): این نوع ظهرنویسی به منظور تضمین تعهدات ظهرنویس یا شخص ثالث صورت می گیرد. در ایران، این نوع ظهرنویسی کمتر رایج است و مبنای قانونی روشنی ندارد، اما برخی آن را به عنوان یک ظهرنویسی با قید شرط می پذیرند.

مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان

یکی از ویژگی های مهم اسناد تجاری از جمله سفته، مسئولیت تضامنی امضاکنندگان آن است. این بدان معناست که در صورتی که سفته به موقع واخواست شود و مهلت های قانونی رعایت شده باشد، دارنده سفته می تواند برای وصول وجه سفته، به هر یک از صادرکننده یا ظهرنویسان (یا همگی آن ها) به صورت تضامنی مراجعه کند. یعنی نیازی نیست که ابتدا به صادرکننده مراجعه کند و در صورت عدم وصول، سراغ ظهرنویس برود؛ بلکه می تواند مستقیماً از هر کدام که بخواهد طلب خود را مطالبه کند. این ویژگی، اعتبار و قدرت اجرایی سفته را افزایش می دهد.

واخواست سفته

واخواست (Protest) سفته، یک عمل حقوقی رسمی است که در صورت عدم پرداخت وجه سفته در تاریخ سررسید، توسط دارنده سفته انجام می شود. هدف از واخواست، اثبات رسمی عدم پرداخت و حفظ حقوق دارنده برای پیگیری های قانونی بعدی، به ویژه بهره مندی از مسئولیت تضامنی ظهرنویسان است.

• مفهوم و مهلت واخواست: واخواست باید ظرف مدت 10 روز از تاریخ سررسید سفته انجام شود. این عمل از طریق مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا بانک ها صورت می گیرد و سفته به همراه برگ واخواست نامه رسمی به صادرکننده ابلاغ می شود.
• عواقب عدم واخواست: در صورت عدم واخواست سفته در مهلت قانونی، دارنده سفته فقط می تواند علیه صادرکننده سفته طرح دعوی کند و حق رجوع به ظهرنویسان را از دست خواهد داد. به عبارت دیگر، مسئولیت تضامنی ظهرنویسان ساقط می شود.

اقدامات قانونی در صورت عدم پرداخت سفته

در صورت عدم پرداخت وجه سفته در تاریخ سررسید، دارنده سفته می تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به وصول طلب خود کند:

1. واخواست سفته: همانطور که ذکر شد، اولین قدم برای حفظ حقوق، واخواست سفته در مهلت 10 روزه است.
2. طرح دعوای حقوقی: دارنده سفته می تواند با مراجعه به دادگاه عمومی، دادخواست مطالبه وجه سفته را تقدیم کند. در این مرحله، سفته به عنوان یک دلیل محکمه پسند برای اثبات طلب ارائه می شود.
3. درخواست توقیف اموال: پس از طرح دعوا و در صورت اثبات طلب، دارنده می تواند از دادگاه درخواست توقیف اموال صادرکننده (و ظهرنویسان، در صورت واخواست به موقع) را نماید تا از فروش یا انتقال اموال توسط بدهکار جلوگیری شود.
4. اجرای حکم: پس از صدور حکم قطعی دادگاه، دارنده سفته می تواند از طریق واحد اجرای احکام، نسبت به وصول طلب خود از محل اموال توقیف شده یا سایر دارایی های محکوم علیه اقدام کند.

در معاملات تجاری، اهمیت آگاهی از تمام جوانب حقوقی سفته، از جمله ظهرنویسی و واخواست، برای حفظ حقوق و پیشگیری از ضررهای احتمالی بی بدیل است.

سوالات متداول

آیا می توان سفته را به صورت دست نویس پر کرد؟

بله، اکثر بخش های سفته را می توان به صورت دست نویس پر کرد، اما توصیه می شود برای وضوح و خوانایی، از خودکار با رنگ ثابت و خط خوانا استفاده شود. مهم این است که اطلاعات دقیق و بدون ابهام درج شود.

اگر مبلغ به عدد و حروف همخوانی نداشته باشد، کدام معتبر است؟

در صورت بروز اختلاف و مغایرت بین مبلغ عددی و حروفی درج شده در سفته، معمولاً مبلغی که به حروف نوشته شده است، ملاک اعتبار قرار می گیرد. به همین دلیل، دقت در نوشتن مبلغ به حروف از اهمیت بالایی برخوردار است.

آیا سفته بدون تاریخ سررسید معتبر است؟ در این صورت چه حکمی دارد؟

بله، سفته بدون تاریخ سررسید معتبر است و در این صورت، عندالمطالبه محسوب می شود. به این معنا که دارنده سفته می تواند هر زمان که بخواهد، پرداخت وجه سفته را مطالبه کند. این موضوع می تواند ریسک بیشتری برای صادرکننده به همراه داشته باشد.

آیا سفته در وجه حامل خطرناک است؟ چرا؟

بله، سفته در وجه حامل بسیار خطرناک است. زیرا هر شخصی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند و نیازی به اثبات هویت یا رابطه حقوقی با صادرکننده نیست. در صورت مفقود شدن یا سرقت سفته در وجه حامل، سوءاستفاده از آن بسیار آسان است و صادرکننده ممکن است مجبور به پرداخت وجه به فردی ناشناس شود.

اگر در سفته ضمانت، مبلغ درج نشود، آیا معتبر است؟

خیر، سفته بدون مبلغ مشخص، اعتبار لازم را ندارد. حتی در سفته های ضمانت نیز باید مبلغی به عنوان سقف تعهد درج شود. عدم درج مبلغ، باعث می شود سفته فاقد یکی از ارکان اصلی خود باشد و در مراجع قانونی با چالش مواجه شود.

آیا پشت سفته را می توان نوشت؟ چه مواردی را باید نوشت؟

بله، پشت سفته (ظهر سفته) محلی برای ظهرنویسی، یعنی انتقال سفته یا درج عباراتی برای ضمانت و وکالت است. همچنین می توان در پشت سفته، قید کرد که سفته بابت چه امری صادر شده است (مثلاً این سفته بابت ضمانت قرارداد شماره […] مورخ […] صادر شده است). این توضیحات می توانند به شفافیت و کاهش اختلافات کمک کنند.

تکمیل صحیح سفته، فارغ از کاربرد آن، یک مهارت اساسی در معاملات تجاری و شخصی است. هر جزء از این سند تجاری، از مبلغ و تاریخ تا مشخصات طرفین و نوع امضا، اهمیت حقوقی خاص خود را دارد و کوچک ترین اشتباه می تواند به تبعات جبران ناپذیری منجر شود. همانطور که در این مقاله تشریح شد، از پرهیز از سفته سفید امضا گرفته تا درک کامل مفاهیمی نظیر ظهرنویسی و واخواست، تمامی این نکات در کنار یکدیگر، ساختار مستحکم یک سفته معتبر را تشکیل می دهند. استفاده از نمونه های سفته پر شده به عنوان الگو، می تواند راهنمای عملی مؤثری برای افراد باشد. با این حال، در موارد پیچیده یا با مبالغ بالا، همواره توصیه می شود قبل از اقدام به تکمیل و امضای سفته، با یک مشاور حقوقی متخصص مشورت نمایید تا از حفظ کامل حقوق و منافع خود اطمینان حاصل کنید.