تکنیک های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی
اگر تصور سخنرانی درجمع باعث می‌شود عرق سردی بدن‌تان را بپوشاند یا دل‌تان آشوب شود بدانید که تنها نیستید. ترس از سخنرانی در جمع به‌طور متوسط در ۷۵ درصد بزرگسالان وجود دارد. بازنگری روش روبه‌روشدن‌مان با استرس به ما کمک می‌کند عملکرد فیزیکی و ذهنی بهتری داشته باشیم. شاید تسلیم ترس‌شدن راحت‌تر باشد و گاهی وسوسه شویم که تلاش برای مبارزه با این ترس‌ها را کنار بگذاریم اما روبه‌روشدن با آنها باعث می‌شود چیزهای بیشتری در زندگی به‌دست آورید و برای مقابله با ترس‌هایتان احساس غرور و افتخار کنید. این نوشته را بخوانید تا با نکاتی برای داشتن اعتماد به نفس در سخنرانی آشنا شوید.
اعتمادبه‌نفس چیست؟
یکی از فاکتورهای تعیین کنندۀ کیفیت زندگی انسان Self-Confidence یا اعتمادبه‌نفس اوست. اعتمادبه‌نفس به معنی خودباوری است. انسانی که به توانایی‌های خود باور دارد اعتمادبه‌نفس خوبی هم دارد. در مقابل کسی که تمام توانایی‌هایش را زیر سوال ببرد و برای انجام هر کاری شک و تردید داشته باشد نشان می‌دهد که اعتمادبه‌نفس ندارد و برای تقویت آن باید وقت بگذارد.
زندگی افرادی که اعتمادبه‌نفس ندارند سرشار از سرکوب‌هایی است که خودشان به خودشان تحمیل کرده‌اند. این افراد به طور معمول تلاش می‌کنند در انزوا باشند و حضور در جمع آنها را دچار استرس می‌کند. در مقابل افرادی که اعتمادبه‌نفس دارند تلاش می‌کنند توانایی‌هایشان را نشان بدهند و با تقویت نقاط قوت نقاط ضعفشان را کم کند. به زبانی ساده‌تر این که کسی به تحقق یافتن اهدافش ایمان داشته باشد و بداند که آنچه را آرزو کرده به دست می‌آورد نشان می‌دهد که او اعتمادبه‌نفس دارد.
عزت‌نفس چیست؟
عزت‌نفس یا Self-Esteem همان احساس ارزشمندی است. اگر انسان در درون خود احساس ارزشمندی کند یعنی عزت‌نفس خوبی دارد. افرادی که در زندگی به موفقیت‌های کوچک و بزرگ دست یافته‌اند و آن موفقیت‌ها برایشان ارزشمند بوده همواره عزت‌نفس بالایی دارند اما افرادی که هرگز فرصت دست‌یابی به موفقیت را برای خود فراهم نکردند و با اهمال‌کاری از انجام کارها سر باز زدند نتوانسته‌اند برای خود ارزش آفرینی کنند. از این رو این افراد عزت‌نفس پایینی دارند.
احساس رضایت و خوشبختی فقط در کسانی وجود دارد که ارزش‌های درونی خود را شناخته‌اند و برای خودشان ارزش قائلند و به بیانی دیگر عزت‌نفس دارند.
رابطه فن بیان با اعتماد به نفس و عزت نفس
تقویت فن بیان و اعتماد به نفس دارای رابطه ای دو طرفه هستند. به عبارتی می توان گفت هر چقدر که فردی فن بیان قوی تری داشته باشد و مهارت او در این زمینه در حد بالایی قرار داشته باشد راحت تر می تواند در جمع صحبت کند و شاهد تاثیر نفوذ کلام بر دیگران باشد. از طرفی اگر فرد از اعتماد به نفس و عزت نفس خوبی برخوردار باشد راحت تر می توانید در جمع های دوستانه و اجتماعی شرکت کند و با حفظ آرامش و بدون استرس به صحبت کردن با دیگران بپردازد. بنابراین همانطور که مشاهده می کنید این دو موضوع کاملا به یکدیگر وابسته هستند به طوری که تقویت یکی از آن ها کاملا دیگری را تحت تاثیر قرار می دهد.
راه های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی
شنونده‌ها را بخندانید
براساس تجربه شوخی معمولا مسیر خوبی برای شروع یک سخنرانی جذاب است. این‌کار جو را به‌سرعت گرم و صمیمی می‌کند و باعث آرامش فرد سخنران می‌شود. وقتی به جمعیت نگاه می‌کنید و چهره‌های خندان می‌بینید نوعی حس ارتباط بین شما و مخاطبان ایجاد می‌شود مخصوصا زمانی‌که می‌توانیم شنونده‌ها را در خندیدن به خودمان شریک کنیم این ارتباط را به‌خوبی احساس می‌کنیم. مسخره‌کردن خودتان مقام شما را پایین می‌آورد و اگر بتوانید دیگران را هم در این خنده شریک کنید نوعی حس اعتماد به‌وجود می‌آورید. این خنده دیواری را که باعث می‌شود مخاطب‌تان خودش را از شما بسیار دور ببیند درهم می‌شکند.
به افرادی که واکنش نشان می‌دهند توجه کنید
اگر احساس می‌کنید با مخاطب ارتباط موثر برقرار نکرده‌اید ممکن است اعصاب‌تان تحت فشار قرار بگیرد و وقتی افرادی را می‌بینید که کاملا بی‌علاقه به‌نظر می‌رسند این فشار به‌طرز قابل ملاحظه‌ای زیاد می‌شود. به‌طور معمول می‌توانید به جمعیت نگاه کنید و افرادی را که به صحبت‌های شما واکنش نشان می‌دهند مثلا موقعی که نکاتی را بیان می‌کنید سر تکان می‌دهند پیدا کنید. اینکه بدانید عده‌ای نظر شما را تأیید می‌کنند حس اعتماد زیادی به‌وجود می‌آورد. هرچه بیشتر بر این افراد تمرکز کنید اعتمادبهنفستان بیشتر می‌شود و هرچه اعتمادبهنفستان بیشتر شود توجه افراد بیشتری را جذب می‌کنید. تاجایی‌که می‌بینید کل جمعیت با صحبت‌های شما سر تکان می‌دهند و بر لبه‌ی صندلی نشسته و به هر کلمه‌ی شما واکنش نشان می‌دهند. این صحنه ناگهان فشار را از روی اعصاب شما برمی‌دارد و حس خوبی به شما منتقل می‌کند.
آماده‌سازی محتوای سخنرانی و تسلط کامل بر آن
یکی از راهکارهای افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی آماده‌سازی کامل و تسلط به محتوای سخنرانی است. تسلط کامل به محتوا به معنای دانستن به‌خوبی محتوایی است که قصد ارائه آن را داریم. اگر به صورت بداهه و بدون آماده‌سازی اقدام به سخنرانی کنیم احتمال خراب شدن سخنرانی بسیار بالاست. بنابراین با آشنایی کامل و مسلط بودن به محتوا می‌توانیم اعتماد به نفس خود را در سخنرانی افزایش داده و با اطمینان بیشتری به ارائه پیام ما بپردازیم.
تمرین تمرین تمرین
خیلی از افراد براین باورند که سخنرانان استعداد این کار را دارند وگرنه از پس آن برنمی‌آمدند. تجربه به من ثابت کرده‌است که سخنرانی مهارتی است که می‌توان آن را پرورش داد به‌شرط آنکه برایش وقت بگذارید. وقتی کار سخنرانی را شروع کردم متوجه شدم که احتیاج به تمرین دارم. بنابراین به محل‌های مختلف در سراسر لس‌آنجلس می‌رفتم به‌شرط اینکه بتوانم یک دوربین در آخر اتاق کار بگذارم و سخنرانی را ضبط کنم. بعد از هر جلسه ویدئو‌ها را بررسی می‌کردم تا ببینم چه نکاتی را می‌توانم بهبود بخشم. درست مثل مدرسه ورزش یا تجارت. هرچه بیشتر تمرین می‌کردم اعتمادبه‌نفسم بیشتر و اجراهای بهتری داشتم. مثل یک اسکی‌باز پرشی که هر پرش را صدها بار قبل از اجرای آن در مسابقه تمرین می‌کند یاد گرفتم که سخنرانی هم همین‌طور است. هرچه بیشتر تمرین می‌کردم می‌توانستم پیشرفتم را ببینم. هرچه تجربه‌ی بیشتری داشته باشید ناگزیر اعتمادبهنفستان هم بیشتر می‌شود.
غلبه بر ناآرامی های عصبی
افرادی که در موقعیت های اجتماعی و ارتباطی دچار دستپاچگی می شوند عوارض جسمانی مشابه علائم اضطراب از خود نشان می دهند. توانایی برای غلبه بر این علایم اضطرابی کمک زیادی به کنترل دستپاچگی افراد می کند.
- بنابراین در برابر واکنش عرق کردن سعی کنید مچ دست هایتان را زیر آب سرد بگیرید تا به خنک شدن تمام بدن کمک کند.
- در هنگام بروز لکنت زبان مکث کنید و لیوانی آب بنوشید یا نفسی آرام بخش و عمیق بکشید.
- در برابر لرزش و تکان پیش از رویدادهای مهم ورزش کنید. تمرینات آرام سازی ذهن نیز می تواند بسیار موثر باشد.
صحبت کردن جسورانه یکی از راه‌های بالا بردن اعتماد به نفس
یکی از راه های ایجاد اعتماد به نفس هنگام صحبت کردن در مقابل جمع تغییر لحن ریتم صحبت کردن و همچنین کنترل زبان بدن هنگام سخنرانی است. هنگامی که قرار است در در مقابل یک جمع سخنرانی کنید و یا مطلبی را ارائه دهید سعی کنید تا حد امکان به موضوعی که قرار است در ارتباط با آن صحبت نمایید تسلط کافی داشته باشید.
یکی از نشانه‌های تسلط داشتن این است که به جای خواندن از روی متن هر آنچه قرار است به دیگران انتقال دهید را به‌صورت ساده و شیوا بیان کنید. هنگام صحبت کردن سعی کنید صدای شما به میزان کافی بلند باشد تلاش کنید تپق نزنید شمرده صحبت کنید و به میزان کافی بین صحبت‌های خود مکث داشته باشید.
همچنین توجه کنید ریتم صحبت کردن شما یکنواخت نباشد؛ برای بیان برخی از مطالب نیاز است صدای خود را کمی بالاتر برده و هیجانی‌تر صحبت کنید و در برخی موارد نیاز است صدای خود را کمی پایین ببرید تا یکنواختی لحن حرف زدن شما از بین رفته و در نتیجه توجه مخاطب به شما جلب شود. هنگام سخنرانی از عبارات مودبانه استفاده کنید و سعی کنید جدی و در عین حال راحت به نظر برسید.
اگر اشتباه کردید برای جبرانش آماده باشید
من یکی از مهم‌ترین نکات سخنرانی را از یک برنامه‌ی تلویزیونی یاد گرفتم. در این برنامه در مصاحبه با «جانی کارسون» او اعتراف کرد که همیشه یک جوک آماده می‌کند و در ذهنش نگه می‌دارد تا اگر جایی خطا شد از آن استفاده کند. فرقی نمی‌کند چقدر ماهر باشید و چند سخنرانی حرفه‌ای انجام داده باشید همیشه امکان اشتباه وجود دارد و این اشتباهات درواقع باعث می‌شوند انسانی‌تر به‌نظر برسید و مخاطبان بیشتر با شما ارتباط برقرار کنند اما وقتی بعد از این اشتباهات احساس ناراحتی و بی‌قراری می‌کنید مخاطبان هم به‌دنبال آن بی‌قرار می‌شوند. همانطور که در نکته‌ی اول اشاره کردم مسخره‌کردن خودتان در این موقعیت باعث می‌شود این جو سنگین شکسته شود و همه احساس راحتی بیشتری کنند. پس همیشه یک جواب طنزآمیز برای این موقعیت‌ها در آستین داشته باشید. وقتی یکی دو راه گریز از موقعیت‌هایی که ممکن است پیش بیاید داشته باشید بخشی از ترس شما از سخنرانی در جمع هم فرومی‌نشیند.
اگر سخنرانی در جمع بزرگترین ترس زندگی‌تان باشد و یا فقط می‌خواهید کمی اعتمادبهنفستان را بیشتر کنید با این چند نکته عرق سرد و دل‌آشوب‌های موقع سخنرانی خیلی زود تبدیل به خاطراتی از گذشته می‌شوند.