ممکن است در ابوموسی و تنب های بزرگ و کوچک نفت و گاز کشف شود

به دلیل حرکت رو به بالا و غیر قابل نفوذ بودن خود نمک این توده به عنوان یک تله عمل می کند و به طور موثر به عنوان پوشش تله نفت و گاز عمل می کند تا از مهاجرت بیشتر نفت و گاز پس از رسیدن به تله جلوگیری کند منطقه به دلیل لایه ضخیم رسوبات نمک در سازند زمین شناسی زیرا تحت فشار و نیروهای زمین ساختی گنبدهای نمکی از دیاپیرها به راحتی تشکیل می شود.

ابوموسی یکی از جزایر ایرانی در خلیج فارس و مرکز شهرستان بوموسی در استان هرمزگان در 70 کیلومتری جنوب بندرعباس و 59 کیلومتری شمال غربی شارجه است. شهرستان ابوموسی از 6 جزیره بزرگ و کوچک (بوموسی تنب بزرگ تنب کوچک فاربزور فرورکوچک و سیری) در جنوب استان هرمزگان و در دل آب های خلیج فارس تشکیل شده است. و ارتباط زمینی با بدنه اصلی شهرستان ایالت وجود ندارد ابوموسی یکی از شهرهای استان هرمزگان در جنوب ایران است و مرکز آن شهر ابوموسی است. این شهر در واقع از چندین جزیره تشکیل شده است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۶ جمعیت شهرستان ابوموسی بیش از ۷ هزار نفر است. شهر ابوموسی شامل 2 بخش و 2 روستا به نام های زیر است: بخش مرکزی تنب و سیری بخشی از تنب: جزیره سیری. به دلیل کم عمق بودن خلیج فارس نفتکش ها فقط باید از جزایر عبور کنند. بلندترین نقطه آن کوه حلوا به ارتفاع 110 متر است و شهر ابوموسی مرکز جزیره است.

جزیره ابوموسی نزدیک ورودی تنگه هرمز است. تقریباً مثلثی شکل است و 17 کیلومتر خط ساحلی آن 13 کیلومتر مربع را در بر می گیرد. پیدایش اولیه جزیره ابوموسی مانند سایر جزایر مجاور مربوط به حرکت نمک هرمز از دوره اول زمین شناسی است. زمین شناسی این جزیره همانند سایر جزایر شرقی و جنوب شرقی خلیج فارس ارتباط تنگاتنگی با سازند هرمز دارد.

خلیج فارس حوضه آب کم عمقی در مرز رشته کوه های زاگرس ایران است که شکل گیری فعلی خود را از اواسط دوره سوم زمین شناسی آغاز کرد. این فرورفتگی در جلو/جنوب کمربند رانش زاگرس شمال مرز برخورد صفحه عربی است.

نمک ابوموسی به شکل یک حلقه تشکیل شده است و تحقیقات دکتر. علی فقیه و همکارانش از گروه زمین شناسی دانشگاه شیراز نشان دادند که تکامل ساختار نمکی در سه مرحله تشکیل تپه گنبد و پس گنبد با هم انجام شده است. با چرخه ته نشینی به صورت دوره ای و متوالی ادامه می یابد

در حوضه های حاوی نمک تکتونیک شور ممکن است تشکیل و توزیع مخازن و تله های نفت هیدروکربنی را کنترل کند. جزیره ابوموسی یک کلاهک نمکی است. تفاوت تنش بین دو نقطه ممکن است مهمترین عامل در جریان نمک باشد.

این نشان دهنده آبرفت های گوه ای شکل و توالی رسوبی اطراف ساختار نمک ابوموسی ناشی از روش ته نشینی است. با افزایش توده نمک گنبدهای نمکی – دیاپیرها – تشکیل می شوند که با مشاهدات جریان نمک در سایر مناطق پوشک جهان مطابقت دارد.

دیاپیرها – گنبدهای نمکی – خلیج فارس به دلیل ساختار زمین شناسی منحصربه فرد تله های بالقوه نفت و گاز طبیعی محسوب می شوند. با تشکیل یک سازند گنبدی شکل که در آن هیدروکربن ها انباشته می شوند یک تله ساختاری ایجاد می شود. دیاپیرهای نمکی در حال رشد می توانند لایه های سنگی اطراف را فرسایش دهند و شرایط ایده آلی را برای جذب نفت و گاز ایجاد کنند.

در حال حاضر هیچ تولید نفتی در جزیره ابوموسی وجود ندارد اگرچه این امید وجود دارد که در آینده این وضعیت تغییر کند. به نظر می رسد سرمایه گذاری گسترده اکتشاف در جزایر خلیج فارس دارای ارزش استراتژیک برای توسعه آینده نفتی کشورمان در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز باشد.

*استاد دانشگاه

47232