اهمیت تشخیص سن دقیق جنین و انواع روش های تعیین آن
اندازه گیری سن دقیق جنین از دو جهت بسیار مهم است. از یک طرف مادری که می خواهد بداند چه زمانی موعد تولد نوزادش به دنیا می آید و از طرف دیگر برای پزشک او تا بتواند بر اساس سن حاملگی، زمان انجام آزمایشات، غربالگری، سونوگرافی و موعد زایمان را تعیین کرده و به علاوه بر روند نظارت داشته داشته باشد، تا در صورت وجود هرگونه اختلال به موقع آن را شناسایی و درمان کند. به همین دلیل اختلاف سن حاملگی با سونوگرافی مساله ای است که باید به آن توجه داشت.
روش های تعیین سن حاملگی
تشخیص سن دقیق جنین، در مراقبت های زنان و زایمان امری بسیار حیاتی است و می تواند بر نتایج بارداری تأثیر مثبت بگذارد.. بنابراین، پزشکان اغلب از چندین روش برای تعیین سن حاملگی استفاده می کنند:
- 1. محاسبه سن حاملگی بر اساس اولین روز آخرین قاعدگی (LMP). به طور سنتی، تعیین تاریخ آخرین قاعدگی یک زن اولین قدم در محاسبه سن حاملگی و تخمین تاریخ زایمان او است. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که چرا اولین روز آخرین قاعدگی شما مبنای محاسبه سن بارداری شماست در حالی که در دو هفته اول پریود باردار نبودید! این به این دلیل است که پزشکان نمی توانند بارداری را به طور دقیق تعیین کنند، بنابراین سن حاملگی را بر اساس تاریخ LMP محاسبه می کنند. البته این روش برای خانم های باردار و خانم هایی که تاریخ پریود خود را به خاطر نمی آورند چندان مفید نیست و می تواند با خطاهایی همراه باشد.
- 2. سونوگرافی: سونوگرافی یک روش ایمن و کم خطر برای ارزیابی سلامت جفت و جنین در دوران بارداری است که بر اساس آن می توان سن حاملگی و تاریخ تخمینی تولد را نیز تعیین کرد. البته باید به خاطر داشت که قبل از هفته یازدهم تا دوازدهم (بهترین سونوگرافی هفته 6 و 7) انجام می شود، نسبت به ماه های دیگر دقت بیشتری دارد و می توان گفت دقیق ترین است. روش های تعیین سن حاملگی سونوگرافی در سه ماهه اول انجام می شود، دقت تشخیصی آن بالا است
- 3. آزمایش خون بارداری (HCG): آزمایش باردار بودن یا نبودن یک زن به وجود بتا در خون بستگی دارد. اگرچه بر اساس تجربه، قسمت بتا را برای هر هفته بارداری محاسبه کردند، اما این روش برای محاسبه سن بارداری چندان قابل اعتماد نیست.
- 4. طول رحم: با افزایش تدریجی دوره بارداری در دوران بارداری، رحم بزرگتر شده و بالای ناف قرار می گیرد. بر این اساس با اندازه گیری ناحیه آنجا (بالاترین قسمت رحم) می توان متوجه شد چند سال بارداری وجود دارد. این روش نسبت به محاسبه سن حاملگی بر اساس آزمایش خون دقت تشخیصی کمتری دارد.
لازم به ذکر است که نتایج محاسبه سن حاملگی با این روش ها ممکن است با یکدیگر همخوانی نداشته باشند. در واقع تفاوت سن حاملگی بر اساس سونوگرافی یافته ای است که در برخی از بارداری ها مشاهده شده و مادران را نگران می کند. اما دلیل آن چیست؟
دلایل تفاوت سن بارداری توسط سونوگرافی
مادری را تصور کنید که در اولین روز آخرین قاعدگی فکر می کند هفته 8 باردار است، اما سونوگرافی نشان می دهد هفته 7 بارداری است! یا مادری که فکر می کند هفته 35 بارداری است اما سونوگرافی سن جنین را 30 هفته تخمین می زند! دلیل این تفاوت سن بارداری با سونوگرافی چیست؟ دلایل زیادی برای این وجود دارد. از جمله دلایلی که برای تفاوت سن بارداری با سونوگرافی ذکر شد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1. تخمین نادرست اولین روز آخرین قاعدگی: در مادرانی که تاریخ اولین روز آخرین قاعدگی را به درستی به خاطر نداشتند و یا پریودهایشان نامنظم بود، ممکن است به دلیل دادن تاریخ نادرست، سن حاملگی اشتباه محاسبه شود. و بنابراین با سنی که توسط سونوگرافی پیدا می شود، می تواند متفاوت باشد. در این صورت مبنای محاسبه دوره بارداری باید سونوگرافی قبل از هفته دوازدهم بارداری باشد. پس از آن اندازه گیری فاصله بین سر و صندلی نوزاد () که معیار اندازه گیری سن کودک در سه ماهه اول بارداری (از هفته هفتم تا چهاردهم بارداری) است. . قابل اعتمادترین استاندارد اندازه گیری در نظر گرفته می شود.
- 2. اختلال در روند رشد جنین: در صورت بروز اختلال در روند رشد جنین می توان با استفاده از سونوگرافی انتظار تفاوت سن بارداری را داشت. در این موارد مبنای ترم بارداری تاریخ اولین روز آخرین قاعدگی و سونوگرافی قبل از هفته دوازدهم بارداری است. زیرا ممکن است سونوگرافی که بعد از این هفته انجام می شود تحت تاثیر روند رشد و اندازه جنین قرار گیرد و در نتیجه در تخمین سن حاملگی دچار خطا شود. به همین دلیل سونوگرافی سه ماهه دوم و سوم نباید مبنای محاسبه ترم بارداری باشد. مهمترین دلایلی که می تواند منجر به این امر شود موارد زیر است:
– توقف رشد جنین،
– عدم افزایش وزن کافی،
– کوچکتر از سن حاملگی
– و همچنین یک اختلال جدی و گسترده که در آن جنین به دلیل مشکلات مختلف از جمله اختلال عملکرد جفت با سرعت مناسب رشد نمی کند و وزن اضافه نمی کند.
- 3. تفاوت سن بارداری با سونوگرافی طبیعی: وجود 7 تا 10 روز اختلاف سن بارداری توسط سونوگرافی معمولاً جای نگرانی ندارد و می تواند طبیعی باشد. اما در مورد تفاوت سن بارداری با سونوگرافی، توصیه می شود تفاوت سنی و روز بارداری را در نظر بگیرید و سپس تصمیم بگیرید که کدامیک دقیق تر است.