کمبود کدام ویتامین باعث درد و ضعف ماهیچه ها میشود؟

کمبود کدام ویتامین باعث درد و ضعف ماهیچه ها می شود؟ بررسی جامع و علمی

پاسخ مستقیم به این سؤال این است که کمبود ویتامین D یکی از مهم ترین و شایع ترین عوامل کمبود ویتامینی است که می تواند منجر به درد و ضعف عضلانی شود. با این حال ویتامین ها و مواد معدنی دیگری نیز در سلامت و عملکرد عضلات نقش دارند و کمبود آن ها می تواند به مشکلات مشابهی منجر شود. در این مقاله به بررسی جامع و علمی این موضوع از دیدگاه پزشکی می پردازیم و نقش ویتامین ها و مواد مغذی مختلف را در بروز درد و ضعف عضلانی شرح خواهیم داد. در انتها نیز به معرفی قرص برای ضعف عضلات می پردازیم. با ما همراه باشید.

بیماری | ویتامین

نقش ویتامین ها و مواد معدنی در سلامت عضلات : تعریف و معرفی علمی

درد عضلانی که به اصطلاح پزشکی میالژی (Myalgia) نامیده می شود و ضعف عضلانی یا آستنی (Asthenia) از جمله شکایات رایج در بین افراد مختلف هستند. این علائم می توانند ناشی از عوامل متعددی از جمله فعالیت بدنی شدید آسیب های عضلانی عفونت ها بیماری های خودایمنی و البته کمبودهای تغذیه ای باشند. ویتامین ها و مواد معدنی نقش حیاتی در بسیاری از عملکردهای بدن از جمله عملکرد صحیح عضلات ایفا می کنند. آن ها در فرآیندهای متابولیکی مختلف انتقال پیام های عصبی به عضلات انقباض و انبساط عضلات و ترمیم و بازسازی بافت عضلانی دخیل هستند. کمبود هر یک از این مواد مغذی ضروری می تواند به اختلال در عملکرد عضلات و بروز علائمی مانند درد ضعف گرفتگی و خستگی عضلانی منجر شود.

در میان ویتامین ها ویتامین D به دلیل نقش گسترده اش در سلامت عضلات و شیوع بالای کمبود آن در جوامع مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این حال نباید از نقش سایر ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین های گروه B (به ویژه B۱ B۶ و B۱۲) ویتامین E ویتامین C پتاسیم کلسیم منیزیم و آهن نیز غافل شد. کمبود هر یک از این مواد مغذی می تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت عضلات تأثیر گذاشته و علائم مشابهی ایجاد کند. در ادامه مقاله به تفصیل به نقش هر یک از این مواد مغذی و علائم کمبود آن ها در ارتباط با درد و ضعف عضلانی خواهیم پرداخت.

علائم و نشانه های مرتبط با کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در عضلات

علائم کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در عضلات می تواند متنوع باشد و بسته به نوع کمبود و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر باشد. مهم است توجه داشته باشید که این علائم می توانند غیراختصاصی باشند و در بسیاری از بیماری های دیگر نیز مشاهده شوند. بنابراین تشخیص دقیق و افتراق آن از سایر علل درد و ضعف عضلانی نیازمند بررسی های پزشکی تخصصی است. با این حال شناخت علائم رایج می تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مناسب کمک کند.

علائم و نشانه های رایج کمبود ویتامین D در عضلات :

  • درد عضلانی منتشر و مبهم : این درد اغلب به صورت دردناک کوبنده و یا تیرکشنده توصیف می شود و معمولاً در عضلات بزرگ بدن مانند عضلات ران لگن کمر و شانه ها احساس می شود. درد ممکن است با فعالیت بدنی تشدید شود اما حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.
  • ضعف عضلانی پروگزیمال : ضعف عضلانی ناشی از کمبود ویتامین D بیشتر در عضلات نزدیک به مرکز بدن (پروگزیمال) مانند عضلات ران و بازو رخ می دهد. این ضعف می تواند منجر به مشکل در بلند شدن از حالت نشسته بالا رفتن از پله بلند کردن اشیاء و انجام فعالیت های روزمره شود.
  • خستگی و کوفتگی عضلانی : احساس خستگی و کوفتگی مداوم در عضلات حتی پس از استراحت کافی یکی دیگر از علائم شایع کمبود ویتامین D است.
  • گرفتگی عضلانی (کرامپ) : کمبود ویتامین D می تواند باعث افزایش احتمال گرفتگی عضلات به ویژه در ساق پا و کف پا شود.
  • لرزش عضلانی (فاسیکولاسیون) : در موارد شدید کمبود ویتامین D ممکن است لرزش های غیرارادی و کوچک در عضلات مشاهده شود.

علائم و نشانه های مرتبط با کمبود سایر ویتامین ها و مواد معدنی :

  • ویتامین های گروه B (B۱, B۶, B۱۲) : کمبود این ویتامین ها می تواند منجر به نوروپاتی محیطی شود که با درد سوزن سوزن شدن بی حسی و ضعف در دست ها و پاها همراه است. همچنین کمبود ویتامین B۱ (تیامین) می تواند باعث بری بری شود که یکی از علائم آن ضعف عضلانی شدید و حتی فلج است. کمبود ویتامین B۱۲ نیز می تواند به کم خونی مگالوبلاستیک منجر شود که خستگی و ضعف عضلانی از علائم آن است.
  • ویتامین E : کمبود ویتامین E (که نادر است) می تواند باعث میوپاتی شود که با ضعف عضلانی به ویژه در عضلات پروگزیمال و افزایش آنزیم های عضلانی در خون مشخص می شود.
  • ویتامین C : کمبود شدید ویتامین C (اسکوروی) می تواند منجر به ضعف عضلانی درد عضلانی و خستگی شود.
  • پتاسیم : کمبود پتاسیم (هیپوکالمی) می تواند باعث ضعف عضلانی گرفتگی عضلانی خستگی و حتی فلج شود. هیپوکالمی می تواند ناشی از مصرف داروهای مدر اسهال و استفراغ شدید و برخی بیماری های کلیوی باشد.
  • کلسیم : کمبود کلسیم (هیپوکلسمی) می تواند باعث گرفتگی عضلانی اسپاسم عضلانی (تتانی) و ضعف عضلانی شود. هیپوکلسمی می تواند ناشی از کمبود ویتامین D کم کاری پاراتیروئید و برخی بیماری های کلیوی باشد.
  • منیزیم : کمبود منیزیم (هیپومگنزیومی) می تواند باعث گرفتگی عضلانی لرزش عضلانی ضعف عضلانی و خستگی شود. هیپومگنزیومی می تواند ناشی از سوء تغذیه اسهال مزمن مصرف داروهای مدر و برخی بیماری های گوارشی باشد.
  • آهن : کمبود آهن (کم خونی فقر آهن) می تواند منجر به خستگی ضعف عضلانی و کاهش تحمل ورزش شود. کم خونی فقر آهن در زنان گیاه خواران و افرادی که خونریزی مزمن دارند شایع تر است.

بیماری | ویتامین

روش های تشخیص علمی و پزشکی کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مرتبط با درد و ضعف عضلانی

تشخیص دقیق کمبود ویتامین ها و مواد معدنی به عنوان علت درد و ضعف عضلانی نیازمند رویکرد جامع و چندمرحله ای است که شامل موارد زیر می شود :

  1. شرح حال پزشکی کامل و معاینه فیزیکی : پزشک ابتدا شرح حال دقیقی از بیمار در مورد علائم شدت و مدت زمان آن ها سابقه پزشکی داروهای مصرفی رژیم غذایی و سبک زندگی جمع آوری می کند. سپس معاینه فیزیکی کاملی برای ارزیابی وضعیت عمومی سلامت قدرت عضلانی رفلکس های عصبی و سایر علائم مرتبط انجام می دهد.
  2. آزمایش خون : مهم ترین ابزار تشخیصی برای کمبود ویتامین ها و مواد معدنی آزمایش خون است. برای بررسی کمبود ویتامین D اندازه گیری سطح ۲۵-هیدروکسی ویتامین D [۲۵(OH)D] در خون انجام می شود. سطح کمتر از ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر (ng/mL) یا ۵۰ نانومول در لیتر (nmol/L) به عنوان کمبود ویتامین D تعریف می شود. برای بررسی کمبود سایر ویتامین ها و مواد معدنی آزمایش های خون اختصاصی برای اندازه گیری سطح ویتامین های گروه B (B۱, B۶, B۱۲) ویتامین E ویتامین C پتاسیم کلسیم منیزیم آهن و فریتین انجام می شود.
  3. تست های عملکرد عضلانی : در برخی موارد پزشک ممکن است تست های عملکرد عضلانی مانند تست قدرت عضلانی دستی (Handgrip Strength Test) تست بلند شدن از صندلی (Chair Stand Test) و تست پیاده روی ۶ دقیقه ای (۶-Minute Walk Test) را برای ارزیابی دقیق تر ضعف عضلانی و عملکرد فیزیکی بیمار انجام دهد.
  4. الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی (NCS) : در مواردی که شک به نوروپاتی محیطی یا میوپاتی وجود دارد ممکن است الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی (NCS) برای بررسی عملکرد اعصاب و عضلات تجویز شود. این تست ها می توانند به افتراق مشکلات عصبی از مشکلات عضلانی و تشخیص دقیق تر علت درد و ضعف عضلانی کمک کنند.
  5. تصویربرداری پزشکی : در موارد نادر ممکن است برای رد سایر علل احتمالی درد و ضعف عضلانی مانند آسیب های ساختاری عضلات تومورها یا بیماری های التهابی از روش های تصویربرداری پزشکی مانند MRI یا CT اسکن استفاده شود.

مهم است به یاد داشته باشید که تشخیص کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و ارتباط آن با درد و ضعف عضلانی باید توسط پزشک متخصص انجام شود. خوددرمانی و مصرف بی رویه مکمل های ویتامینی و مواد معدنی بدون مشورت با پزشک می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد.

روش های درمانی (دارویی پزشکی و بالینی) برای کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و درد و ضعف عضلانی

درمان کمبود ویتامین ها و مواد معدنی به عنوان علت درد و ضعف عضلانی بستگی به نوع و شدت کمبود و علائم بیمار دارد. هدف اصلی درمان جبران کمبود ماده مغذی بهبود علائم و پیشگیری از عوارض ناشی از کمبود است.

درمان کمبود ویتامین D :

  • مکمل های ویتامین D : رایج ترین روش درمان کمبود ویتامین D مصرف مکمل های ویتامین D است. مکمل های ویتامین D به دو شکل ویتامین D۲ (ارگوکلسیفرول) و ویتامین D۳ (کوله کلسیفرول) موجود هستند. ویتامین D۳ معمولاً مؤثرتر و ترجیح داده می شود. دوز مکمل ویتامین D بسته به شدت کمبود و سطح اولیه ویتامین D در خون توسط پزشک تعیین می شود. دوزهای اولیه معمولاً بالاتر هستند (مانند ۵۰۰۰۰ واحد بین المللی در هفته یا روزانه) تا سطح ویتامین D به حد مطلوب برسد سپس دوز نگهدارنده (مانند ۱۰۰۰-۲۰۰۰ واحد بین المللی در روز) برای حفظ سطح ویتامین D تجویز می شود.
  • تزریق ویتامین D : در مواردی که جذب ویتامین D از طریق خوراکی مختل شده است یا بیمار قادر به مصرف خوراکی نیست ممکن است تزریق ویتامین D عضلانی تجویز شود.
  • نوردرمانی با UVB : در برخی موارد خاص مانند بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی مزمن ممکن است نوردرمانی با UVB برای تحریک تولید ویتامین D در پوست توصیه شود.

درمان کمبود سایر ویتامین ها و مواد معدنی :

  • ویتامین های گروه B : کمبود ویتامین های گروه B معمولاً با مصرف مکمل های ویتامین B کمپلکس یا مکمل های اختصاصی ویتامین B۱ B۶ یا B۱۲ درمان می شود. در موارد نوروپاتی محیطی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ ممکن است تزریق ویتامین B۱۲ عضلانی ضروری باشد.
  • ویتامین E : کمبود ویتامین E (که نادر است) با مصرف مکمل های ویتامین E درمان می شود.
  • ویتامین C : کمبود ویتامین C (اسکوروی) با مصرف مکمل های ویتامین C و افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات غنی از ویتامین C در رژیم غذایی درمان می شود.
  • پتاسیم : کمبود پتاسیم (هیپوکالمی) با مصرف مکمل های پتاسیم (مانند کلرید پتاسیم) و افزایش مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم (مانند موز سیب زمینی اسفناج) درمان می شود. در موارد شدید ممکن است نیاز به تزریق پتاسیم وریدی باشد.
  • کلسیم : کمبود کلسیم (هیپوکلسمی) با مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D و افزایش مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم (مانند لبنیات سبزیجات برگ سبز تیره) درمان می شود.
  • منیزیم : کمبود منیزیم (هیپومگنزیومی) با مصرف مکمل های منیزیم (مانند اکسید منیزیم سیترات منیزیم) و افزایش مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم (مانند آجیل دانه ها غلات کامل) درمان می شود. در موارد شدید ممکن است نیاز به تزریق منیزیم وریدی باشد.
  • آهن : کمبود آهن (کم خونی فقر آهن) با مصرف مکمل های آهن (مانند سولفات آهن گلوکونات آهن) و افزایش مصرف مواد غذایی غنی از آهن (مانند گوشت قرمز جگر عدس اسفناج) درمان می شود. در موارد شدید ممکن است نیاز به تزریق آهن وریدی یا حتی تزریق خون باشد.

علاوه بر درمان دارویی توصیه های بالینی و سبک زندگی نیز نقش مهمی در بهبود درد و ضعف عضلانی ناشی از کمبود ویتامین ها و مواد معدنی دارند :

  • فیزیوتراپی و توانبخشی : فیزیوتراپی و توانبخشی می تواند به بهبود قدرت عضلانی انعطاف پذیری و عملکرد فیزیکی بیماران کمک کند. تمرینات تقویتی تمرینات کششی و تمرینات هوازی می توانند در کاهش درد و ضعف عضلانی مؤثر باشند.
  • تغذیه مناسب و رژیم غذایی متعادل : رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی مقادیر کافی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری باشد برای پیشگیری و درمان کمبودهای تغذیه ای بسیار مهم است. توصیه می شود مصرف میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم در رژیم غذایی افزایش یابد.
  • اصلاح سبک زندگی : اصلاح سبک زندگی شامل افزایش فعالیت بدنی منظم کاهش استرس خواب کافی و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل می تواند به بهبود سلامت عمومی و کاهش علائم درد و ضعف عضلانی کمک کند.

راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی (در صورت امکان) برای درد و ضعف عضلانی ناشی از کمبود ویتامین ها

در کنار درمان های پزشکی و دارویی برخی راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی می توانند به تسکین درد و ضعف عضلانی ناشی از کمبود ویتامین ها و مواد معدنی کمک کنند. با این حال تأکید می شود که این راهکارها جایگزین درمان های پزشکی نیستند و باید به عنوان مکمل درمان های اصلی مورد استفاده قرار گیرند.

  • افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید (برای ویتامین D) : قرار گرفتن منظم و ایمن در معرض نور خورشید بهترین راه طبیعی برای افزایش سطح ویتامین D در بدن است. توصیه می شود روزانه به مدت ۱۰-۳۰ دقیقه بسته به رنگ پوست و فصل سال پوست دست ها و صورت در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد (بدون استفاده از کرم ضد آفتاب). با این حال باید از آفتاب سوختگی و قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید اجتناب شود.
  • مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی : گنجاندن مواد غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری در رژیم غذایی روزانه می تواند به تامین نیازهای بدن و پیشگیری از کمبودها کمک کند. منابع غذایی خوب ویتامین D شامل ماهی های چرب (مانند سالمون ساردین ماهی تن) زرده تخم مرغ قارچ و محصولات لبنی غنی شده با ویتامین D هستند. برای سایر ویتامین ها و مواد معدنی تنوع در رژیم غذایی و مصرف میوه ها سبزیجات غلات کامل حبوبات آجیل و دانه ها توصیه می شود.
  • ماساژ عضلات : ماساژ ملایم عضلات دردناک می تواند به کاهش تنش عضلانی بهبود جریان خون و تسکین درد کمک کند.
  • گرمادرمانی و سرمادرمانی : استفاده از کمپرس گرم یا حمام آب گرم می تواند به کاهش درد و گرفتگی عضلات کمک کند. در برخی موارد استفاده از کمپرس سرد نیز ممکن است برای کاهش التهاب و درد مفید باشد.
  • تمرینات کششی و یوگا : انجام منظم تمرینات کششی و یوگا می تواند به افزایش انعطاف پذیری عضلات کاهش تنش و بهبود جریان خون کمک کند.
  • استراحت کافی و مدیریت استرس : استراحت کافی و خواب با کیفیت و همچنین مدیریت استرس و تکنیک های آرام سازی می توانند به بهبود سلامت عمومی و کاهش درد و ضعف عضلانی کمک کنند.

روش های پیشگیری و اقدامات لازم برای جلوگیری از کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و درد و ضعف عضلانی

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. با اتخاذ اقدامات پیشگیرانه مناسب می توان از بروز کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و عوارض ناشی از آن از جمله درد و ضعف عضلانی جلوگیری کرد.

  • رژیم غذایی سالم و متعادل : کلید اصلی پیشگیری از کمبودهای تغذیه ای داشتن رژیم غذایی سالم و متنوع است که شامل تمامی گروه های غذایی به مقدار کافی باشد. توصیه می شود مصرف میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود.
  • قرار گرفتن منظم و ایمن در معرض نور خورشید (برای ویتامین D) : قرار گرفتن منظم و ایمن در معرض نور خورشید به ویژه در فصول گرم سال به تولید ویتامین D در پوست کمک می کند و می تواند از کمبود ویتامین D پیشگیری کند.
  • مصرف مکمل های ویتامین D (در صورت نیاز) : در افرادی که به دلیل سبک زندگی شرایط آب و هوایی یا محدودیت های غذایی قادر به دریافت کافی ویتامین D از طریق نور خورشید و غذا نیستند مصرف مکمل های ویتامین D با دوز مناسب تحت نظر پزشک می تواند توصیه شود. گروه های پرخطر برای کمبود ویتامین D شامل سالمندان افراد با پوست تیره افراد کم تحرک افراد چاق زنان باردار و شیرده و افراد مبتلا به بیماری های خاص هستند.
  • غربالگری منظم سطح ویتامین D (در صورت لزوم) : انجام غربالگری منظم سطح ویتامین D در خون به ویژه در گروه های پرخطر می تواند به تشخیص زودهنگام کمبود ویتامین D و شروع درمان به موقع کمک کند.
  • مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه : در صورت داشتن علائم درد و ضعف عضلانی مداوم یا نگرانی در مورد کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است. پزشک می تواند با انجام معاینات و آزمایش های لازم علت علائم را تشخیص داده و توصیه های درمانی و پیشگیرانه مناسب را ارائه دهد.

نتیجه گیری علمی و کاربردی

کمبود ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه کمبود ویتامین D می تواند یکی از علل مهم درد و ضعف عضلانی باشد. ویتامین D نقش حیاتی در سلامت و عملکرد عضلات ایفا می کند و کمبود آن می تواند منجر به درد عضلانی منتشر ضعف عضلانی پروگزیمال خستگی و گرفتگی عضلانی شود. کمبود سایر ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین های گروه B ویتامین E ویتامین C پتاسیم کلسیم منیزیم و آهن نیز می تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت عضلات تأثیر گذاشته و علائم مشابهی ایجاد کند.

تشخیص دقیق کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و ارتباط آن با درد و ضعف عضلانی نیازمند بررسی های پزشکی شامل شرح حال معاینه فیزیکی آزمایش خون و در موارد خاص تست های عملکرد عضلانی و الکترومیوگرافی است. درمان کمبود ویتامین ها و مواد معدنی بسته به نوع و شدت کمبود شامل مصرف مکمل های ویتامینی و مواد معدنی تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی فیزیوتراپی و توانبخشی است. پیشگیری از کمبود ویتامین ها و مواد معدنی با داشتن رژیم غذایی سالم و متنوع قرار گرفتن منظم و ایمن در معرض نور خورشید و مصرف مکمل های ویتامین D (در صورت نیاز) امکان پذیر است.

در نهایت درد و ضعف عضلانی می توانند علل متعددی داشته باشند و کمبود ویتامین ها و مواد معدنی تنها یکی از این علل است. در صورت تجربه درد و ضعف عضلانی مداوم مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.

پرسش و پاسخ

پرسش ۱ : آیا درد عضلانی همیشه ناشی از کمبود ویتامین است؟

پاسخ : خیر درد عضلانی می تواند دلایل متعددی داشته باشد و کمبود ویتامین ها تنها یکی از آن هاست. علل دیگر درد عضلانی شامل فعالیت بدنی شدید آسیب های عضلانی عفونت ها بیماری های خودایمنی بیماری های عصبی-عضلانی اختلالات هورمونی استرس و کم آبی بدن هستند. برای تشخیص دقیق علت درد عضلانی مراجعه به پزشک و بررسی های تخصصی ضروری است.

پرسش ۲ : چگونه می توان سطح ویتامین D را به طور طبیعی افزایش داد؟

پاسخ : بهترین راه طبیعی برای افزایش سطح ویتامین D قرار گرفتن منظم و ایمن در معرض نور خورشید است. توصیه می شود روزانه به مدت ۱۰-۳۰ دقیقه پوست دست ها و صورت در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد (بدون استفاده از کرم ضد آفتاب). علاوه بر این مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D مانند ماهی های چرب زرده تخم مرغ و محصولات لبنی غنی شده نیز می تواند به افزایش سطح ویتامین D کمک کند.

پرسش ۳ : چه غذاهایی حاوی ویتامین D هستند؟

پاسخ : منابع غذایی اصلی ویتامین D شامل ماهی های چرب (مانند سالمون ساردین ماهی تن شاه ماهی) روغن کبد ماهی زرده تخم مرغ جگر قارچ (به ویژه قارچ هایی که در معرض نور UV رشد کرده اند) و محصولات لبنی غنی شده با ویتامین D (مانند شیر ماست پنیر) هستند. با این حال میزان ویتامین D موجود در غذاها معمولاً کافی نیست و بیشتر افراد برای رسیدن به سطح مطلوب ویتامین D نیاز به قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا مصرف مکمل های ویتامین D دارند.

تأکید مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله جنبه عمومی دارند و نباید به عنوان جایگزین نظر متخصص پزشکی تلقی شوند. در صورت داشتن هرگونه مشکل پزشکی به ویژه درد و ضعف عضلانی حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان دقیق و مناسب تنها توسط متخصصان پزشکی امکان پذیر است.

دکمه بازگشت به بالا