هرس باغ انگور سنتی
هرس درخت انگور را شاید بتوان مهم‌ترین عملیات سال مدیران تاکستان دانست. هرس درختان انگور زمانی انجام می‌شود که این درخت‌ها هنوز در خواب هستند. به عقیده برخی اواسط فوریه (حوالی بهمن‌ماه) بهترین زمان برای هرس درخت انگور است، در حالی که برخی دیگر قبل از شروع زمستان را بهترین زمان هرس انگور می‌دانند. نکته مهم این است که هرس باید متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه انجام شود. در این مقاله همه آنچه باید در مورد هرس درختان انگور بدانید را بیان کرده‌ایم. برای آگاهی از نهالستان انگور و تمام نکات تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
چرا هرس درخت انگور اینقدر مهم است؟
حتماً از باغبانان یا مسئولان تاکستان (و در کل تمام افرادی که دستی در گل و گیاه دارند!) شنیده‌اید که هرس درختان بخش مهمی از فرایند رشد آنان است. اما دلیل این اهمیت چیست؟
- هرس درخت انگور وضعیت محصول را برای سال جاری و آینده تعیین می‌کند. برش‌های دقیقی که روی شاخه‌ها (7 تا 12 سانتی‌متر جوانه‌های زنده دارای چوب یک ساله) انجام می‌شود، تولیدهای متوالی انگور را مشخص می‌کند.
- هرس درختان آن‌ها را سالم نگه داشته و از شر چوب‌های مرده، بیمار یا آسیب‌دیده خلاص می‌کند.
- هرس شرایط را برای تولید ثابت انگور طی چندین دهه فراهم می‌آورد.
- هرس فضای باز بین شاخه‌ها را حفظ می‌کند، در نتیجه نور خورشید بهتر به انگور می‌رسد و شرایط بهتری برای رشد آن ایجاد می‌شود.
آیا هرس درخت انگور در انواع مختلف یکسان است؟
به نقل از گوگل مپ پالیز نهال، هرس درخت انگور در برخی از انواع آن (مانند تامسون) با دشواری بیشتری همراه است. در این نوع درختان باید در انتخاب چوب دقت زیادی کرد. هر شاخه براساس قدرت درخت باید بین 60 تا 90 سانتی‌متر هرس شود. هدف این است که در هر شاخه 6 تا 10 جوانه خوب برای تولید میوه و چوب باقی بماند.
بیش از تعداد شاخه‌ها، کیفیت شاخه‌ها مهم است. شاخه‌های با قطر متوسط، گرد، قهوه‌ای خوش رنگ و با جوانه‌هایی در حدود 7.5 تا 9 سانتی‌متر بهینه هستند. جوانه‌ها باید به‌خوبی در معرض نور خورشید قرار گیرند. اگر شاخه‌ها در سایه رشد کنند، میوه کیفیت خوبی نخواهد داشت.
مهم نیست از چه روشی برای هرس درخت انگور استفاده می‌کنید. پرورش‌دهندگان معتقد هستند هرس درختان انگور به تخصص ویژه نیاز دارد. پیش هرس را می‌توان با دستگاهی متصل به تراکتور یا برخی ربات‌های خاص انجام داد. با این وجود هیچ ماشینی نمی‌تواند جایگزین لمس انسان یا توانایی تصمیم‌گیری مدیر تاکستان شود.
از متخصصین “آچاره” رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.
بهترین زمان هرس درخت انگور
زمان اصلی هرس اوایل زمستان است. هرس دیرتر از این زمان ممکن است باعث ریختن شیره انگور و ضعیف شدن گیاه شود. هرس انگور در هر سال در 2 زمان انجام می‌شود:
- هرس زمستانه (سیاه یا خشک)
- هرس تابستانه (سبز)
هرس زمستانه
این هرس بازده سالیانه درخت انگور را تنظیم می‌کند. مراحل آن در ادامه لیست شده‌اند:
- پاکسازی درخت انگور یا هرس ابتدایی: از آن به‌عنوان هرس اولیه نیز یاد می‌شود. زمانی که درخت به خواب رفته، بهترین موقع برای حذف شاخه‌های مزاحم، بیمار و آفت‌زده است. هدف از این هرس، آماده کردن درخت انگور برای هرس اصلی در زمستان است.
- هرس اصلی: در انتهای زمستان و زمانی که درختان از خطر سرمازدگی به دور باشند، انجام می‌شود. بسته به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف این هرس در ماه‌های متفاوتی انجام می‌گیرد. در مناطق سردسیر بهتر است تا انتهای زمستان (و حتی اوایل فروردین) صبر کرد.
هرس تابستانه
هرس تابستانه یا سبز به شیوه‌های متفاوتی انجام می‌شود. سرزنی شاخه‌های سبز در زمان رشد گیاه انجام می‌گیرد. تعداد دفعات انجام آن به میزان رشد شاخه‌ها بستگی دارد. گاهی شاخه‌های ناخواسته از روی شاخه اصلی یا تنه رشد می‌کنند که باید حذف شوند.
مطلب پیشنهادی:
جوانه‌های متورم در قسمت پایینی بوته نیز باید حذف شوند. چنین جوانه‌هایی ممکن است رشد کنند و شاخه‌های اضافی روی درخت به وجود بیاورند. گاهی نوک شاخه نیز باید قطع شود تا جوانه انتهایی آن از بین برود.
هرس سبز به‌عنوان مکملی برای هرس خشک (زمستانه) در نظر گرفته می‌شود. این هرس به توزیع بهتر مواد مغذی در گیاه کمک خواهد کرد. معمولاً زمانی آن را انجام می‌دهند که رشد جوانه‌ها روی بوته آغاز شده باشد.
نحوه هرس درخت انگور
نحوه هرس درخت انگور موضوع مهمی است که به‌طور مستقیم بر کیفیت محصول نهایی اثر می‌گذارد. در حقیقت بسیاری از صاحب‌نظران تفاوت بین محصول خوب و بد را در نحوه هرس درخت می‌دانند. هنگام هرس درختان انگور باید تا جایی که ممکن است شاخه‌های قدیمی را حذف کنید. این کار باعث رشد چوب جدید می‌شود (جایی که میوه در آنجا رشد می‌کند). همان‌طور که در قسمت قبل توضیح دادیم، برای رشد بهتر میوه باید هرس را در دو فصل زمستان و تابستان انجام داد.
هرس درخت انگور با استفاده از روش نایفن
روش نایفن یکی از روش‌های خوب هرس کردن درختان انگور است. در این روش از 2 سیم افقی (و نه یک سیم) برای حمایت از درخت انگور استفاده می‌شود. قسمت پایینی معمولاً حدود 1 متر و دیگری 1.5 متر از زمین فاصله دارد. درخت انگور در طی رشد بین سیم‌ها قرار می‌گیرد و تمام شاخه‌های بین سیم‌ها برداشته می‌شوند. شاخه‌های انگور در امتداد یک یا دو جوانه پایین‌تر بریده می‌شوند. انگورهای بالغ حدود 4 تا 6 شاخه و 5 تا 10 جوانه در هر کدام خواهند داشت.
چرا درخت انگور میوه نمی دهد؟
علل مختلفی ممکن است موجب میوه ندادن درخت انگور شوند؛ از جمله:
- جوان بودن درخت (عمر کمتر از 3 سال)
- کوددهی زیاد
- دریافت کم نور خورشید به دلیل هرس نامناسب
- آفات و بیماری
- نیاز به گرده‌افشانی
در ادامه هر یک را به اختصار توضیح داده‌ایم.
مطلب پیشنهادی:
جوان بودن درخت انگور
حداقل زمانی که درخت انگور برای دادن محصول باید طی کند، 3 سال است. اگر درخت شما زیر این سن را دارد، کاملا طبیعی است که میوه ندهد!
کوددهی زیاد
اگر به درخت انگور خود بیش از حد نیازش کود نیتروژن داده‌اید، ممکن است منجر به رشد شاخه و برگ سرسبز در درخت بدون میوه شود. این اتفاق در صورت وجود نیتروژن بیش از حد در خاک به وقوع می‌پیوندد. اگر فکر می‌کنید درخت انگور شما به این علت میوه نداده است، سال بعد کار متفاوتی را انجام دهید.
انگورهای خود را در آینده با محصولی با فسفر بالا و نسبت کود متوسط (به‌عنوان مثال 10/20/10) کود دهید. در صورت امکان آزمایش خاک انجام دهید تا مشخص شود به چه چیزی نیاز دارید. ممکن است تغذیه‌ای سبک از چای کمپوست و مالچ در ماه‌های زمستان، تنها چیزی باشد که انگور شما بدان نیاز دارد.
دریافت کم نور خورشید به دلیل هرس نامناسب
انگورها برای میوه دادن به شکل صحیح، به برخورد مستقیم نور آفتاب نیاز دارند. میوه انگوری که در سایه رشد می‌کند، (اگر درخت میوه بدهد!) کیفیت مطلوبی نخواهد داشت. شاخه‌های بیش از حد رشدکرده و هرس‌نشده جلوی رسیدن نور خورشید به گیاه را می‌گیرند. در نتیجه نحوه هرس درخت انگور بسیار مهم است و در رسیدن نور و هوای مناسب به شاخه‌ها اهمیت دارد.
از متخصصین “آچاره” رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.
شاخه‌های قدیمی که بیش از 2 سال عمر دارند را قطع کنید. معمولاً رشد جدید شاخه‌ها روی چوب‌های یک ساله ایجاد می‌شود. در نتیجه چنین شاخه‌هایی از آفتاب کامل بیشترین بهره را می‌برند. شاخه‌های قدیمی‌تر اغلب میوه نخواهند داد.
وجود آفات و بیماری در درخت انگور
حشرات و سوسک‌ها همراه با دیگر آفات گیاهی ممکن است به درخت حمله‌ور شوند و محصول را آلوده کنند. محصولات را جدا کرده و در سطل آب و ماده شوینده (مثلا صابون) قرار دهید. اگر شدت آفات زیاد است، از اسپری صابون باغبانی برای از بین بردن و متفرق کردن آن‌ها استفاده کنید.
برای پیشگیری از این معضل نیز هرس درست درخت اهمیت زیادی دارد. هرس موجب گردش هوای صحیح درون شاخه‌ها می‌شود و اجازه تجمع آفات را نمی‌دهد. همچنین همواره درخت خود را از ریشه آبیاری کنید و شاخ و برگ آن را خشک نگه دارید تا از بروز این مشکل پیشگیری شود.
نیاز به گرده افشانی
اکثر انگورها گل‌های ماده یا نر و ماده تولید می‌کنند و توسط باد گرده‌افشانی می‌شوند. برخی گونه‌های درخت انگور برای گرده‌افشانی نیاز به تاک دیگری دارند (تاک دوم). در مورد نوع انگور خود تحقیق کنید و از نیازهای گرده‌افشانی آن مطلع شوید.
جمع‌بندی
در این مطلب در مورد نحوه هرس درخت انگور، زمان مناسب و انواع هرس صحبت کردیم. همچنین دلایل عدم میوه‌دهی درخت انگور را نیز بیان کردیم. درخت انگور شما برای رشد صحیح به رعایت نکات مخصوص نیاز دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها دانستن چگونگی هرس آن است. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده و در داشتن درختانی سر حال و با میوه‌های خوشتوجه داشته باشید که اگر در حال برنامه ریزی برای پرورش درخت انگور در باغ خود هستید بایستی نحوه هرس نمودن این گیاه را نیز یاد بگیرید زیرا به طور کلی هرس بخش بسیار مهمی از فرآیند رشد گیاهان به شمار می آید و از آنجایی که انگور میوه بسیار محبوبی در میان مردم است بایستی دقت فراوانی در نحوه پرورش آن داشته باشید.
آشنایی با چگونگی هرس درخت انگور
بهتر است بدانید که در واقع منظور اصلی از هرس درخت انگور برقراری تعادل در میان ریشه و تمامی قسمت های هوایی می باشد تا از نتیجه آن بتوان میوه کافی همراه با کمیت بالا و همچنین رشدی مناسب به دست آورد. به طور کلی در روند هرس نمودن میوه انگور بایستی به دو نکته مهم توجه داشته باشید یکی فرم دادن به درخت و دیگری کنترل محصول به گونه ای که میوه در تمامی قسمت های آن پخش گردد. توجه داشته باشید که قسمت های مهمی از تاک بایسیتی برای ترتیب و هرس مورد استفاده قرار بگیرند مانند تنه، شاخه های اصلی، تاج، شاخه های قدیمی، شاخک ها، شاخه های رسیده، شاخه های جانبی و پراکنده، شاخه های میوه دهنده، گره ها، پاجوش ها و ساقه جوش ها.
توجه داشته باشید که بایستی پیش از انجام هرس گیاه به چند موضوع اصلی در مورد عکس العمل گیاه در مقابل هرس توجه کافی داشته باشید زیرا حذف قسمت های رویشی در هر موقع از سال روند میوه دادن بوته را که در ارتباط با سطح برگ می باشد کاهش خواهد داد و از طرفی دیگر مقدار زیاد میوه در یک سال از رشد رویشی بوته به اندازه می کاهد که در نتیجه در سال بعد مقدار میوه بسیار کم خواهد شد. به طور کلی می توان گفت که مقدار میوه در یک بوته با مقدار شاخه و برگ های آن در حد معینی نسبت معکوس دارد یعنی اگر شاخه و برگ های بوته از مقدار معینی کمتر شوند به تدریج بوته ضعیف خواهد شد و از این مقدار معین کاسته خواهد شد ولی بهتر است بدانید که تنها زمانی که گیاه دارای رشد متعادلی می باشد مقدار میوه زیاد و کیفیت آن خوب خواهد بود.
موعد هرس نمودن درختان انگور:
توجه داشته باشید که شما می توانید هرس کردن این درخت را از شروع خواب زمستانی تا اوایل یا اواخر اسفند بسته به محلی که در آن زندگی می کنید انجام دهید ولی به این نکته توجه داشته باشید که موقع هرس حتما درخت به صورت کامل در خوابی زمستانی باشد. همچنین انجام این عمل در اواسط دی ماه نیز کاملا بی خطر خواهد بود. به طور کلی اگر خیلی زود دست به چنین کاری بزنید ممکن است انگور به خوابی زمستانی نرود و به سرمازدگی گرفتار گردد.
اما بهتر است بدانید مزیت هرس کردن درخت تاک در اواخر فصل خواب زمستانی این است که برش های هرس که در واقع نوعی آسیب به گیاه محسوب می شوند و مدت کوتاهی انگور ها را در معرض بیماری های مختلفی مانند شانکر انگور قرار می دهند به محض اینکه درخت انگور در خواب زمستانی برود برش ها نیز خوب خواهند شد.
دستورالعمل هرس کردن:
توجه داشته باشید که هرس انگور ها نیز مانند پرورش آن ها از طریق روش های مختلف و همراه با دقت فراوان انجام خواهد گرفت و از آنجایی که هرس کردن این نوع درخت برای اغلب باغبانان کمی هراس آور است با این حال هدف از این کار تنها یک موضوع حذف ۸۵ الی ۹۰ درصد از شاخ و برگ های یکساله نیست.
به طور کلی میزان هرس انگور بسته به میزان رشد آن می باشد زیرا انگور آمریکایی دارای بیشترین شاخ و برگ ها در میان انگور ها می باشد و در رتبه بعدی انگور ترکیبی آمریکایی و فرانسوی قرار گرفته است و کمترین میزان شاخ و برگ ها را انگور اروپایی به خود اختصاص داده است.
بهتر است بدانید که از میان دو روش اصلی هرس انگور یعنی هرس بلند و هرس کوتاه تنها از هرس بلند بیشترین محصول و بهترین انگور به دست می آید و همچنین می توانید از هرس های کوتاه برای درختان بالغی استفاده کنید که سه سال یا بیشتر عمر داشته اند.
توصیه می شود ک در هرس بلند زیر شاخه ها و تمامی شاخه های رشد کده را البته به جز شاخه های بارور یک ساله بچینید. از آنجایی که شاخه های نورسیده دارای پوست و شکوفه ای به رنگ قرمز الی برنزی نرمی هستند و شاخه های قدیمی نیز از رنگی خاکستری و تا حدودی کرک دار تشکیل شده اند تشخیص آن ها از یکدیگر کار بسیار راحتی خواهد بود.
در این مرحله بایستی شاخه های یک ساله را هرس نمایید تا بتوانید در همان سال به شاخه های بارور و یا شاخه های یک ساله تبدیل کنید که اینگونه در سال ها بعد دارای شاخه هایی بارور خواهید بود.
توجه داشته باشید که هر شاخه بارور را بایستی تا جایی قطع کنید که روی شاخه ها حدود ۱۵ شکوفه و یا حداقل سه الی پنج گره باقی مانده باشد و به طور کلی هدف باقی ماندن ۵۰ الی ۸۰ شکوفه بر روی هر درخت انگور می باشد.
توصیه می شود که شاخه های یک ساله و نو رسیده حداقل بایستی در محلی که برش می خورند دارای قطری به ابعاد یک مداد باشند. در این روند بایستی شاخه های مناسب را انتخاب نمایید و به اندازه باقی ماندن یک گره آن را هرس نمایید و اجازه دهید این جوانه ها در طول فصول یکسان باقی بمانند تا انگورها به صورت متوازن و مرتب رشد کنند.
به طور کلی اصلا نیازی به نرانی در مورد هرس بیش از حد درخت انگور نیست زیرا اغلب باغداران خانگی درخت را به اندازه ای کافی هرس نمی کنند و اگر شما آن را بیش از اندازه مورد هرس قرار دادید تنها کافی است که اقدام به فراهم کردن مواد مغذی و آب در مواقع خشکی گیاه بکنید و همچنین مراقبت های لازم را از درخت برای پیشگیری از هجوم آفات و بیماری ها انجام دهید.
همچنین در ادامه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب و آشنا شوید.
منبع : آرگا
مزه به شما کمک کند!