خلاصه کتاب مرگ کسب وکار من است
روایت لانگ افسر نازی از کودکی مذهبی تا فرماندهی آشویتس؛ اطاعت کور ماشین مرگ بی‌احساسی و تبدیل انسان به ابزار نسل‌کشی. مرل با نگاهی روان‌شناسانه چگونگی شکل‌گیری جلاد مدرن را ترسیم می‌کند.
خلاصه فصل اول : دوران کودکی و نوجوانی رودلف لانگ (1913–1918)
این فصل به بازنمایی دقیق و واقع‌گرایانه‌ای از دوران کودکی و نوجوانی رودلف لانگ شخصیت محوری کتاب اختصاص دارد. نویسنده در قالبی روایی و توصیفی زمینه‌های خانوادگی تربیتی اجتماعی و روانی شکل‌گیری شخصیت لانگ را در فاصله سال‌های 1913 تا 1918 ترسیم می‌کند. این روایت آغازگر مسیر روانی و رفتاری او به‌سوی نقش‌آفرینی در یکی از تاریک‌ترین برهه‌های تاریخ معاصر است.
پاراگراف اول به معرفی خانواده لانگ می‌پردازد. رودلف در خانواده‌ای محافظه‌کار و به‌شدت مذهبی متولد شد. پدرش فردی سخت‌گیر و متعصب بود که اصول انضباط اطاعت کورکورانه و ایمان مذهبی را با خشونت و فشار بر فرزندان خود تحمیل می‌کرد. مادرش شخصیتی منفعل و کم‌تأثیر در تربیت فرزندان داشت. این فضای خانوادگی سرآغاز سرکوب احساسات و شکل‌گیری شخصیت مطیع و منزوی رودلف شد.
در ادامه تمرکز بر محیط آموزشی رودلف قرار دارد. مدرسه‌ای کاتولیک با ساختاری خشک و انضباطی که در آن معلمان با خشونت بدنی و تهدید روانی اطاعت محض را از شاگردان می‌طلبیدند. رودلف شاگردی آرام فرمان‌بردار و ساکت بود که هیچ‌گاه توان یا تمایلی برای مخالفت با مرجع قدرت از خود نشان نمی‌داد. او بیشتر به انجام وظیفه علاقه داشت تا درک آن. نویسنده نشان می‌دهد که این تجربه تحصیلی ویژگی اطاعت بی‌چون‌وچرا و بی‌احساس بودن در برابر خشونت را در رودلف نهادینه ساخت.
سومین محور روایت نقش دین و آموزه‌های مذهبی در شکل‌گیری نگرش لانگ است. در خانه و مدرسه دین به‌عنوان چارچوبی مطلق برای داوری خوب و بد ارائه می‌شد و نافرمانی از آن مستوجب مجازات الهی بود. رودلف در این فضا شخصیتی مذهبی خرافه‌گرا و تابع شکل داد که به دنبال رستگاری از طریق انضباط و انجام وظیفه بود نه از طریق تأمل اخلاقی یا شفقت انسانی.
در بخشی دیگر نویسنده به احساس تنهایی ناتوانی در برقراری روابط عاطفی و بی‌تفاوتی روزافزون رودلف نسبت به دیگران می‌پردازد. او از همان کودکی توانایی درک احساسات دیگران را نداشت و با نوعی بی‌احساسی سرد با اطرافیان خود تعامل می‌کرد. ناتوانی در بیان عاطفه و غیبت حس همدلی رفته‌رفته به ویژگی‌ای پایدار در شخصیت او تبدیل شد.
در پایان فصل تأثیر جنگ جهانی اول بر روان کودکانه لانگ بررسی می‌شود. هرچند او مستقیماً در جنگ شرکت نداشت اما اخبار خشونت شهادت وظیفه‌گرایی و شهادت‌طلبی از طریق پدر کشیشان و معلمان او را تحت‌تأثیر قرار داد. تصویر قهرمانان جنگ سربازان مطیع و فرماندهان مقتدر در ذهن او تثبیت شد و با گرایش به اطاعت کورکورانه و ستایش اقتدار هم‌راستا گشت.
در مجموع این فصل تصویری روشن پیوسته و منسجم از کودکی و نوجوانی رودلف لانگ ارائه می‌دهد؛ دورانی که طی آن بنیان‌های شخصیتی او در قالب اطاعت بی‌احساسی وظیفه‌محوری و پذیرش کورکورانه قدرت شکل گرفتند. تمامی این ویژگی‌ها زمینه‌ساز عملکرد فاجعه‌بار او در سال‌های آتی زندگی خواهند شد.
خلاصه فصل دوم :دوران حرفه‌ای و فرماندهی در اردوگاه آشویتس (۱۹۱۹–۱۹۴۵)
پیوستن به حزب نازی و آغاز فعالیت‌های نظامی
پس از پایان جنگ جهانی اول رودلف لانگ به حزب نازی می‌پیوندد و به دلیل انضباط و اطاعت‌پذیری‌اش مورد توجه مقامات حزب قرار می‌گیرد. او به گروه «جمجمه» (SS-Totenkopfverbände) ملحق می‌شود که مسئولیت اداره اردوگاه‌های کار اجباری را بر عهده داشتند. در این دوره لانگ به دلیل مشارکت در قتل یک معلم به پنج سال زندان محکوم می‌شود؛ اما پس از آزادی فعالیت‌های حزبی خود را از سر می‌گیرد و به سرعت در سلسله‌مراتب نازی‌ها پیشرفت می‌کند
فرماندهی اردوگاه آشویتس
در سال ۱۹۴۰ لانگ به فرماندهی اردوگاه آشویتس منصوب می‌شود. او با دیدگاه «وظیفه‌محور» خود به بهینه‌سازی فرآیندهای کشتار می‌پردازد. لانگ اتاق‌های گاز را به گونه‌ای طراحی می‌کند که قربانیان تصور کنند برای حمام به آنجا منتقل می‌شوند؛ لوله‌های آب و دوش‌های تقلبی برای فریب آن‌ها نصب می‌شود. پیش از ورود به اتاق‌های گاز موهای قربانیان تراشیده و دندان‌های طلای آن‌ها استخراج می‌شود. جنازه‌ها در کوره‌های آدم‌سوزی سوزانده می‌شوند و چربی حاصل برای تولید صابون به کار می‌رود. لانگ این اقدامات را نه به عنوان جنایت بلکه به عنوان انجام وظیفه‌ای اداری و فنی می‌بیند
دیدگاه و توجیهات لانگ
لانگ خود را تنها یک مجری دستورات می‌داند و مسئولیت اقداماتش را به مقامات بالاتر نسبت می‌دهد. او در دادگاه نورنبرگ اذعان می‌کند که تنها «چرخ‌دنده‌ای» در ماشین نازی‌ها بوده است. لانگ معتقد است که اطاعت از دستورات بالاترین شکل وفاداری است و این وفاداری را نشانه شرافت می‌داند.
درباره نویسنده :رابرت مرل
رابرت مرل (Robert Merle) نویسنده و رمان‌نویس برجسته فرانسوی در ۲۸ اوت ۱۹۰۸ در تبسا الجزایر فرانسه به دنیا آمد. او در دانشگاه سوربن تحصیل کرد و در جنگ جهانی دوم به‌عنوان مترجم در ارتش فرانسه خدمت نمود. مرل در جریان نبرد دانکرک اسیر شد و تا سال ۱۹۴۳ در اسارت آلمان‌ها بود. تجربه‌های جنگی و اسارت او تأثیر عمیقی بر آثار ادبی‌اش گذاشت. او در سال ۱۹۴۹ برای رمان «Week-end à Zuydcoote» برنده جایزه گنکور شد. مرل در ۲۷ مارس ۲۰۰۴ در مون‌فور-لاموری فرانسه درگذشت.
از آثار برجسته مرل می‌توان به رمان «La mort est mon métier» (مرگ کسب‌وکار من است) اشاره کرد که در سال ۱۹۵۲ منتشر شد. این رمان با الهام از زندگی رودولف هوس فرمانده اردوگاه آشویتس نوشته شده و شخصیت اصلی آن رودولف لانگ بر اساس هوس شکل گرفته است. مرل در این اثر با استفاده از اسناد دادگاه نورنبرگ و خاطرات هوس به بررسی روان‌شناختی و فلسفی اطاعت کورکورانه و مسئولیت‌پذیری فردی می‌پردازد. رمان در سال ۱۹۷۷ به فیلمی با عنوان «Aus einem deutschen Leben» به کارگردانی تئودور کوتولا اقتباس شد.
کتاب های مرتبط با مرگ کسب وکار من است
- کشتی شیندلر:نوشتهٔ توماس کینیلی در سال 1982 این رمان داستان واقعی اسکار شیندلر تاجر آلمانی عضو حزب نازی را روایت می‌کند که جان بیش از ۱۲۰۰ یهودی را در جریان هولوکاست نجات داد. این اثر برندهٔ جایزهٔ بوکر شده و الهام‌بخش فیلم مشهور «فهرست شیندلر» بوده است.
- هر مردی تنها می‌میرد:اثر هانس فالادا در سال 1947 بر اساس داستان واقعی زوجی آلمانی است که با پخش کارت‌پستال‌های ضد نازی در برلین مقاومت خاموشی را علیه رژیم هیتلر آغاز کردند. این رمان یکی از نخستین آثار ضد نازی منتشرشده پس از جنگ جهانی دوم در آلمان است.
- دزد کتاب:نوشتهٔ مارکوس زوساک در سال 2005 این رمان داستان دختری به نام لیزل را در آلمان نازی روایت می‌کند که با دزدیدن کتاب‌ها و خواندن آن‌ها به مقابله با وحشت‌های جنگ و رژیم نازی می‌پردازد. روایت این داستان از زبان مرگ است.
- مسافر:اثر اولریش الکساندر بوشویتس در سال 1938 داستان تاجر یهودی آلمانی را روایت می‌کند که پس از کریستال‌ناخت در تلاش برای فرار از آلمان نازی است. این رمان تصویری زنده از ترس و ناامیدی یهودیان در آلمان پیش از جنگ جهانی دوم ارائه می‌دهد.
- همه چیز برای هیچ:نوشتهٔ والتر کمپوسکی در سال 2006 این رمان در شرق پروس در ژانویهٔ 1945 می‌گذرد و فروپاشی جامعهٔ آلمان را از دید خانواده‌ای اشرافی به تصویر می‌کشد که با پیشروی ارتش سرخ مواجه هستند
- زنان در قلعه:اثر جسیکا شاتاک در سال 2017 داستان سه زن آلمانی را پس از جنگ جهانی دوم روایت می‌کند که همسرانشان در تلاش برای ترور هیتلر کشته شده‌اند. این رمان به بررسی پیچیدگی‌های اخلاقی و بازسازی زندگی در آلمان پس از جنگ می‌پردازد
- ههههه:نوشتهٔ لوران بینه در سال 2010 این رمان داستان ترور راینهارد هایدریش یکی از معماران هولوکاست توسط مقاومت چک را روایت می‌کند. این اثر ترکیبی از روایت تاریخی و تأملات نویسنده دربارهٔ نوشتن تاریخ است.
- پسری که جرات کرد:اثر سوزان کمپبل بارتولتی در سال 2008 داستان واقعی هلموت هوپنر نوجوانی آلمانی را روایت می‌کند که به دلیل پخش اعلامیه‌های ضد نازی در هامبورگ به اعدام محکوم شد.
- نفرین پیترو هودینی:نوشتهٔ درک بی. میلر در سال 2024 این رمان داستان نوجوانی یتیم در ایتالیا را روایت می‌کند که در جریان جنگ جهانی دوم با یک مورخ هنر همراه می‌شود تا آثار هنری را از دست نازی‌ها نجات دهد.
- مالویل:اثر روبر مرل در سال 1972 داستان گروهی از بازماندگان یک فاجعهٔ هسته‌ای را روایت می‌کند که در قلعه‌ای در فرانسه به دنبال بازسازی تمدن هستند. این رمان به بررسی ماهیت انسان و جامعه در شرایط بحرانی می‌پردازد.