حکایت واقعی زنان و دخترانی که برای دفاع از خاک ایستادند – خبرگزاری آنلاین | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری آنلاین _ گروه فرهنگ و ادب: پونه فضلی منتقد ادبی به بهانه انتشار کتاب «شماره پنج» اثر مرتضی قاضی یادداشتی نوشت که آن را برای چاپ در اختیار آنلاین قرار داد.

متن این یادداشت به شرح زیر است:

تاریخ بشر پر است از داستان ها و حکایات مردمی که جنگیده اند. کسانی که خود مهاجم هستند یا برای دفاع از خود در برابر حمله می ایستند. اما در کنار این مردان که نام، خاطرات و شرح جنگ هایشان گفته شده، حتماً زنانی نیز بوده اند. زنانی که اگرچه شاید حضورشان کمتر در میدان جنگ به چشم می خورد، اما در جای جای تاریخ، ردپای نقششان آشکار و پنهان دیده می شود.

از سوی دیگر، آثار جنگ و درگیری در زندگی زنان به عنوان نیمی از جامعه، آثار خاص خود را دارد. آسیب وارد شده و تأثیر جنگ بر زندگی زنان اغلب فراتر از آن چیزی است که در سطح ظاهر می شود.

در دوران هشت سال دفاع مقدس نیز مانند بسیاری از جنگ‌های دنیا، زنان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در آن حضور داشته‌اند. زنی که علیرغم همه مشکلات و معضلات، کوتاه نیامد و نام خود را در تاریخ ثبت کرد. و «شماره پنج» داستان یکی از آنهاست. مرتضی قاضی که نویسنده آثار متعددی در حوزه دفاع مقدس است، در این کتاب با بیان خاطرات «فاطمه جوشی» یکی از فعالان و شاهدان عینی به تشریح نقش زنان در جنگ و مقاومت آبادان پرداخته است. رویداد نویسنده خاطرات راوی را به شش فصل تقسیم کرده است که در آن وقایع مهم در یک زمان خاص به صورت اول شخص بیان می شود.

راوی در فصل اول به نام «متولد انقلاب» به توصیف زادگاهش می پردازد و آبادان را در سال های قبل از انقلاب از نگاه او می بینیم. فضای ملتهب آن سالها، نحوه آشنایی ایشان با معارف اسلامی و انقلابی و وقایع سال 57 در این بخش شرح داده شده است.

در فصل دوم که آغاز فعالیت های جدی راوی است، او را در موقعیت ها و موقعیت های مختلفی می یابیم که هر کدام چالش های خاص خود را دارند. در این بخش که «باشگاه اروند» نام دارد، نکات جالبی از وقایع سال های ابتدایی انقلاب تا شروع رسمی جنگ را می خوانیم. در این مدت فاطمه جوشی به عنوان یک دختر جوان دوره ای را طی می کند و مهارت هایی را کسب می کند که مسیر زندگی او را تغییر می دهد.

جنگ شروع شد و همه چیز به هم ریخت. آبادان که زیر آتش دشمن بود از معلولان و زنان و کودکان تخلیه شد. فاطمه جوشی راوی فصل سوم «آبادان در محاصره» است و داستان زن و مردی است، زنانی که می مانند و هر چه بیشتر در دفاع از شهر سهیم هستند. این داستان درباره دست و پنجه نرم کردن با مشکلات غیرمنتظره و انواع موانع است، موانعی که ماندن در کنار نیروهای رزمنده را برای گروهی از زنان دشوارتر می کند. خرمشهر سقوط کرد و او چاره ای نداشت جز اینکه خود را با شرایط وفق دهد و سقوط نکند.

نگارنده تاکنون ساختار کتاب را بر اساس زمان بندی وقایع تنظیم کرده است. اما از فصل چهارم به دلیل اهمیت کار راوی در فرماندهی بسیج خواهران آبادان در دوران حصر این شهر، خاطره وی به عنوان مضمون مطرح شده است. در این فصل که نام «ارتش بیست میلیونی» دارد، تشکیل بسیج خواهران و فعالیت ها و مشکلاتی مانند حضور مزاحمان و منافقین در مکان هایی مانند بیمارستان ها بیان شده است. همچنین راوی جراحات خود و شهادت برخی از دوستانش را شرح می دهد.

اما فصل پنجم که به شکست حصر آبادان می پردازد، تمامی فعالیت های دوره زمانی را فهرست می کند. در این بخش، فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر آزادسازی آبادان و ماجرای نقش بنی صدر همزمان و برکناری رئیس جمهور بر اساس دیده ها و شنیده های راوی مطرح می شود. فاطمه جوشی در این فصل از تجربه ای بعید می گوید که به یکباره و در مدت کوتاهی در زندگی یک دختر جوان رخ داده است.

اما فصل ششم و پایانی کتاب «آزادی خرمشهر» است. راوی در این فصل وقایع پس از آزادسازی خرمشهر در آبادان را نقل می کند; اتفاقی که باعث شد او پس از چندین سال حضور فعال در سپاه و بسیج سرانجام به آموزش و پرورش بپیوندد و معلم شود.

«شماره پنج» نثری ملایم و جذاب دارد و می تواند نظر خواننده را نیز به خود جلب کند. اما نکته ای که می تواند نقطه ضعف و قوت اثر باشد، توصیف و ذکر جزئیات فراوان توسط راوی است. در بسیاری از خاطرات، گاهی به دلیل علاقه، اهمیت یا دلایل دیگر، راوی بیشتر بر روی رویداد، شخص یا بخشی از روایت تمرکز می کند. این باعث می شود که او قسمت را دقیق تر، طولانی تر و با پاورقی یا جزئیات دیگر روایت کند. در اینجا نویسنده باید داده ها را به دست بگیرد و با ویرایش آنها به گونه ای سازماندهی کند که خواننده بتواند آنها را درک کند و غرق نشود. مرتضی قاضی در مقدمه کتاب اشاره کرده است که سعی می کند لحن راوی را حفظ کند، اما در مواردی از پروژه خارج می شود و در نتیجه در قسمت هایی از کتاب با توضیحات فراوان و طولانی و طولانی مواجه می شویم. حتی جملات تکراری

با این همه کتاب خواندنی، «شماره پنج» داستانی ملموس و واقعی درباره زنان و دختران جوان و نوجوانی است که برای دفاع از سرزمین و آرمان های خود از هیچ کوششی دریغ نمی کنند. آرزوی کسانی است که آرامش، آسایش و امنیت را بدون امید قربانی می کنند تا دشمن متجاوز را از مرزهای کشور بیرون برانند و شب و روز را زیر آتش دشمن بگذرانند. آنچه مطالعه این کتاب و سایر آثار مشابه را مفید و حتی ضروری می کند، درک میزان تلاش و فداکاری این عزیز و شناخت سیره و منش او در برابر بحرانی است که اگر مقاومت و استقامت او نبود. ، تمام کشور را به بردگی گرفته بود

این کتاب در 480 صفحه برای اولین بار در سال 1393 توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده و چاپ دوم آن در سال 1396 منتشر شده است. همچنین این اثر در سال 1395 به عنوان «تشخیص ویژه» در بخش حافظه شناخته شده است. جایزه کتاب سال دفاع مقدس.